Rob Scheepers doet een aankondiging voor hij opkomt voor zijn oudejaarconference. Die bestaat uit een lange lijst verboden. Geen telefoon gebruiken. Geen wapens meenemen. Niet zwart schminken. Niet topless in de zaal zitten. Alhoewel… Scheepers overlegt even met zichzelf. Topless wordt aangemoedigd. Maar alleen als je een vrouw van onder de 40 bent, in het bezit van dikke jetsers.
Vijf uitverkochte avonden staat Rob Scheepers met zijn oudjaarsconference Scheepers checkt uit in de grote zaal van het Parktheater in Eindhoven. In Brabant is hij bekend van het tonpraten, een carnavalstraditie waarin plaatselijke grappenmakers het reilen en zeilen van de lokale gemeenschap bespreken. Carnaval is traditioneel het feest van het volk, en dan moet iedereen het ouderwets ontgelden.
Scheepers’ strategie lijkt aanvankelijk ook om alles en iedereen zo veel mogelijk te schofferen. Er werd te veel gezeurd in 2019, vindt Scheepers, en daar kan hij zelf ook wat van. De stakingen van de leraren, psychiatrische labels als ADHD, de gekken die hun kinderen genderneutraal opvoeden of niet inenten. Die mensen denken allemaal in hokjes en gaan daar zelf in zitten, daar is toch niemand bij gebaat? Grappen maken over mensen die hij niet begrijpt, lijkt de gouden – en behoorlijke eentonige – formule van Scheepers.
‘Er mag ook niks meer tegenwoordig’, is het sleets geraakte mantra dat herhaaldelijk terugkomt. In Eindhoven krijgt hij gemakkelijk de lachers op zijn hand met onuitputtelijk onbegrip voor elke gemarginaliseerde groep die van zich liet horen in 2019, en de jaren ervoor. Beter houdt iedereen zijn mond, dan kan hij tenminste gewoon blijven zeggen wat hij altijd al zei. Ben je niet meer zo geïnteresseerd in de behoudende visie van de ‘boomer’ – al verwijst de 45-jarige Scheepers zelf niet naar dit woord van het jaar – dan valt er niet zo veel te lachen.
Echter, tussen de regels door werkt Scheepers toe naar een broodnodige omslag. Hij introduceert zijn vriend Hans, die maar niet uitgepraat raakt over een bijzonder pinetum. Een dennenbos met tweehonderd verschillende bomen van over de hele wereld, zorgvuldig samengesteld door een lang gestorven wereldreiziger. Sommige zijn heel groot geworden, andere zijn klein gebleven in de schaduw van de rest. Een metafoor die Scheepers in niet zo veel woorden koppelt aan de multiculturele samenleving van Nederland. Ook valt op dat hij alle woorden die hij niet mág gebruiken, ondanks al zijn commentaar, ook echt niet gebruikt
En na een uur komt hij op in een slordig Sinterklaaskostuum. Wederom begint een klaagzang, maar – spoiler alert – verrassend genoeg klaagt hij over de kogelvrije vesten die zijn roetveegpieten moeten dragen, en over de hypocrisie van het moeten gebruiken van Fair Trade slaaf-vrije chocolade, terwijl het hele feest zo VOC is als maar kan. Met een paar politiek correct gemaakte Sinterklaasliedjes krijgt hij de zaal alsnog weer aan het lachen. Best dapper in de stad die in 2018 nog landelijk in het nieuws kwam vanwege het geweld tegen de demonstranten van Kick Out Zwarte Piet.
Als anekdotische vriend Hans hem dan – eindelijk – wijst op de hypocrisie van zijn wensen, blijkt dat Scheepers toch snapt waar hij mee bezig is. Het is een interessante poging zijn fans iets te leren, ware het niet dat het lang wachten is op de erkenning dat hij zichzelf voortdurend tegenspreekt. Alle aanpassingen die hij maakt, maakt hij direct weer belachelijk. Een ironische ondertoon ontbreekt. Daardoor is het vooral verwarrend en lijkt het het grootste deel van zijn voorstelling alsof hij doof is voor het pleidooi van de twijgjes uit zijn pinetum. Zijn publiek lacht comfortabel de ‘non-issue’ weg en krijgt weinig tijd om te wennen aan de plotselinge inkeer van Scheepers, die pas tegen het eind plaatsvindt.
Het was prettig geweest om iets meer te zien van het onschuldig vermaak rond zijn gezinsleven – waar de ‘stinkpuber’ een leuke vondst in is – waar tenminste iederéén om kan lachen (op al het seksisme na natuurlijk, maar de echtgenotes lachen braaf mee). Ik ben benieuwd of zijn voorstelling de impact heeft die Scheepers ermee hoopte te hebben.
Foto: Dolph Cantrijn
