Het zou toch prachtig zijn als je, wanneer je even je hand op iemands hoofd legt, kan voelen wat daar allemaal in omgaat. In zijn nieuwste voorstelling onderzoekt Thomas Smith hoe ons verstand werkt. Of niet werkt. Hij verbaast zich over het feit dat één negatieve opmerking alle positieve feedback voor zijn gevoel teniet kan doen, terwijl je hem aan de andere kant vrijwel niet gelukkiger krijgt dan wanneer een vrouw tegen hem zegt dat hij hard heeft gewerkt. (meer…)
Stand-upper Tim Hartog studeerde in 2010 af van de Koningstheateracademie en stond in 2015 in de finale van het Leids Cabaret Festival. Schadevrije jaren is zijn tweede voorstelling, maar de eerste waarmee hij het land in gaat. In de voorstelling beschrijft hij wat er na de breuk met zijn vriendin allemaal in zijn leven is veranderd. Echt boeiend wil het niet worden.
Toegegeven, Hartog heeft een prettige podiumpresentatie. Hij praat kalm met het publiek en heeft er plezier in om zijn verhaal te delen. Hij stapt gemakkelijk in en uit een verhaal om via een lang zijspoor terug te keren naar zijn oorspronkelijke verhaallijntje. Zo zitten er best een paar leuke momenten in, zoals zijn verhandeling over de nu hippe Fila sneakers, die hij met zijn vrienden vroeger nog bestempelde als unter-sneakers. Maar over het algemeen lijkt er weinig noodzaak om ons over deze dingen te vertellen en komen de grapjes incoherent en afgeraffeld over.
Stand-up comedy draait grotendeels om je podiumpersonage. Een duidelijk typetje maakt makkelijker aan het lachen. Daar kun je mee spelen; een man in pak is iemand anders dan een man met knot. Hartog doet daar niet zo veel mee. Hij draagt de stand-up standaard: T-shirt, spijkerbroek, gympies. Tatoeages, hipsterbaard, en 65 magere kilootjes geven hem een eigenheid die interessant is, maar die hij verder niet toelicht of uitbuit.
Het gaat alle kanten op bij Hartog. Geeft hij voor zijn overkoepelende verhaal aan een ‘onmannelijke’ man (in de woorden van zijn ex) met een biebboek en speltbroodje te zijn, haalt hij voor een losse grap toch snel even uit naar het gevaar van vrouwen die zelf gaan nadenken. Een lach uit de zaal krijgen, lijkt op zulke momenten belangrijker dan een eventueel gevoel voor ironie naar voren halen.
Hij verkondigt daarnaast ‘woke’ te zijn, maar laat dat onbedoeld wringen bij het kopen van een fleshlight (een kunstvagina verstopt in een zaklamp). Dat Hartog ontstemd raakt doordat de webwinkel hem dwingt een kleur te selecteren, is in deze context een leuke vondst. Maar door de keuzes te omschrijven als ‘huidskleur’ en ‘mokka’, wordt het weer verwarrend. Is huidskleur dan toch een eenduidige kleur in Hartogs ogen? Zijn ‘woke’ persona had hier toch best een snedige opmerking over kunnen maken, of op z’n minst wat extra uitleg mogen geven voor bezoekers die nog niet zover zijn als hijzelf.
Deze onduidelijke persoonlijkheid heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat Hartog de afgelopen jaren vooral veel stand-up comedy heeft gemaakt. In korte sketches is het makkelijker om jezelf coherent te presenteren dan in een avondvullende show waarin al die sketches ook één geheel moeten vormen. Regisseur Wilhelmer van Efferink heeft hem daar blijkbaar niet mee kunnen helpen.
Zijn sterkste grapjes zijn de verwijzingen naar geslaagde marketing die zijn keuzes heeft bepaald. Zoals het sporthorloge dat hij draagt, omdat hij sport, en dat dan blijkbaar moet. En de antioxidanten die we massaal belangrijk zijn gaan vinden, zonder te snappen waarom. Want Hartog worstelt in Schadevrije jaren met die waaromvraag. Echt overtuigd hipster is hij niet – dat speldbroodje zal dan ook wel door goede marketing komen.
‘Als je niets hebt bij te dragen, zeg dan ook niets’, is het mantra dat hij regelmatig laat terugkomen, worstelend met dingen die hij niet mag zeggen en opmerkingen die hij niet had willen horen. Na een vrij treurige eindgrap, die wordt gepresenteerd als uitsmijter, waar een applaus op moet volgen, voelt het alsof hij dat gebod zelf wat serieuzer had mogen nemen tijdens het maken van zijn voorstelling.
Foto: Menno Bouma
”Stand-up comedy draait grotendeels om je podiumpersonage. Een duidelijk typetje maakt makkelijker aan het lachen.”
Heh?
Ha Jeroen,
Een van de eerste dingen die je voor de kiezen krijgt als stand-upper is een lesje “hoe kom je over”?
Kort gezegd: als je je presenteert als een echte macho man, kun je niet zomaar een uitstapje naar de nagelsalon introduceren. Dan moet je iedereen uitleggen hoe dat zo gekomen is, met veel potentie voor grappen. Maar ben je een bevallige jonge vrouw, dan is het logischer dat je in de nagelsalon zit, en zijn compleet andere grappen denkbaar. Dit terwijl de jonge vrouw misschien in het echte leven nooit een voet in de nagelstudio binnen heeft gezet en de macho man wekelijks gaat.
Zo’n stukje zelfinzicht, weten hoe je overkomt, maakt in dit geval voor het publiek het verschil tussen lachen en in verwarring stil blijven.
“Blijkt hij aan de ene kant een ‘onmannelijke’ man (in de woorden van zijn ex) met een biebboek en speldbroodje te zijn, zit hij aan de andere kant te masturberen in een fleshlight“
Vreemd dat je dit op deze manier met elkaar verbindt. Dit is toch geen goed voorbeeld van een “ene kan” en een “andere kant”.
Ik vond trouwens het verhaal van de fleshlight behoorlijk “woke”, volgens mij haalde hij namelijk precies aan wat jij hier nu noemt. Maar dat zal wel aan mij liggen, misschien ben ik wel niet “woke” genoeg.
Is het hele idee van stand up niet juist dat je er niet als typetje maar 100% als een, eventueel aangedikte, maar vooral natuurlijke, versie van jezelf staat?
“Beweert hij aan de ene kant dat hij ‘woke’ is, twijfelt hij aan de andere kant zonder ironie tussen de opties ‘huidskleur’ en ‘mokka’ voor zijn fleshlight.“
Ik had niet het idee dat dit ook zo overkwam bij de rest van het publiek. Volgens mij is er een verschil tussen een cabaretvoorstelling en een college ‘hoe beschrijf ik mijn fleshlight expliciet op de meest woke manier’.
Als je de ironie zo stellig negeert (of misschien niet oppikt?) zou ik er misschien niet voor kiezen dit zo overtuigd in een recensie uit te lichten.
Grappig dat je het op de avond zelf erg naar je zin leek te hebben. Ik ben benieuwd wat er dan opeens veranderd is?
Beste Rosalie,
het is natuurlijk not done om als regisseur op een recensie te reageren. Het is een recensent vrij te vinden en te schrijven naar believen. Maar fok it, het is een goed verhaal en deze recensie laat zich lezen als een schoolverslag. Uw hele betoog zit vol aannames, verkeerde interpretaties en verkeerde quotes. U dicht uzelf een autoriteit toe die u niet waarmaakt. U schrijft zeer negatief zonder dit daadwerkelijk hard te kunnen maken.
“Blijkt hij aan de ene kant een ‘onmannelijke’ man (in de woorden van zijn ex) met een biebboek en speldbroodje te zijn, zit hij aan de andere kant te masturberen in een fleshlight (een kunstvagina verstopt in een zaklamp). Beweert hij aan de ene kant dat hij ‘woke’ is, twijfelt hij aan de andere kant zonder ironie tussen de opties ‘huidskleur’ en ‘mokka’ voor zijn fleshlight. Terwijl dat, als je echt woke bent, roze en mokka moet zijn. Of natuurlijk huidskleur en huidskleur.”
U beweert dat Tim aan het masturberen is met een fleshlight. In de voorstelling heeft Tim het inderdaad over zo’n voorwerp en zijn onderzoek daarnaar. Hij masturbeert geen een keer met zo’n ding. Sterker nog is hij in de war als hij uiteindelijk moet kiezen tussen twee kleuren. De kleuren huidskleur en mokka. Hij koopt er uiteindelijk geen omdat hij zo in de war is hiervan dat alle geilheid ervan weg is. Oftewel hij doet dezelfde observatie als u. Had u nu maar zitten opletten dan was u dit niet ontgaan. Ook valt u de ironie niet op dat hij zichzelf zo nu en dan als witte man benoemd en om zijn woke zijn te benadrukken een voorbeeld van een nepvagina te geven. Dat is bewust de plank misslaan om daardoor raak te slaan. Maar ook dat is u ontgaan.
“Stand-up comedy draait grotendeels om je podiumpersonage. Een duidelijk typetje maakt makkelijker aan het lachen. Daar kun je mee spelen; een man in pak is iemand anders dan een man met knot. Hartog doet daar niet zo veel mee. Hij draagt de stand-up standaard: T-shirt, spijkerbroek, gympies. Tatoeages, hipsterbaard, en 65 magere kilootjes geven hem een eigenheid die interessant is, maar die hij verder niet toelicht of uitbuit.”
Niet alleen in de stand-up comedy draait het om je podiumpersonage maar in alle vormen van een one-man-show is het belangrijk dat er iemand staat die prettig is om naar te kijken en de show kan dragen. Dat is niet specifiek toe te dichten aan stand-up comedy. Nog even los van het feit dat ik niet zeker weet of dit wel een stand-up comedyshow is of een cabaretvoorstelling. Hokjes die er tegenwoordig niet meer toe doen onder de nieuwe generatie. Vervolgens begint u over een typetje als zijnde een oplossing. Echter een typetje en je persona (zo noemen we dat zelf in podiumland) zijn twee totaal verschillende dingen. Een typetje is een vlak karakter, en een personage is een gelaagd karakter dat zich ontwikkelt. Deze twee zijn in geen geval een onderbouwing van elkaar. U heeft het in dezelfde alinea over zijn kleding. U zet hiermee een hele grote groep cabaretiers en comedians weg, om even niet de minste te noemen: Peter Pannekoek, Theo Maassen, Ronald Goedemondt en ga zo maar door. Daarbij heeft Tim niet zomaar een t-shirt aan maar een t-shirt met opdruk. Als je de opdruk niet kan linken aan de voorstelling heeft u niet zitten opletten. Het is ook raar dat u weet dat Tim 65 kilo weegt als hij daar niks mee zou doen in zijn voorstelling.
Het gebeurt mij te vaak dat ik een recensie lees met verkeerde quotes, vooringenomenheid, slechte onderbouwingen en slecht geformuleerde zinnen. En vergeef mij de mijne maar ik ben dan ook geen schrijver. Ik had nog veel verder en dieper in kunnen gaan op deze recensie maar dat lijkt me niet nodig. Het feit dat andere mensen hier ook al hebben laten weten een andere voorstelling gezien te hebben dan u, namelijk eentje waar er de hele tijd hard gelachen werd, lijkt mij genoeg.
Wilhelmer van Efferink
Ik vraag mij af of wij op 25 januari wel in de zelfde zaal hebben gezeten. Ik geloof best dat je geen leuke avond hebt gehad, dat maak je duidelijk, maar er zitten fouten in je stuk die mij doen twijfelen aan je expertise. Eigenlijk zouden ook recensenten gerecenseerd moeten worden.
Dag Wilhelmer,
Je hebt gelijk, ik pakte de anekdote over masturberen samen met de anekdote over de fleshlight. Dat klopt niet helemaal. Ik heb de betreffende alinea herschreven, maar hier laat ik het verder bij.
Betreft het al dan niet spelen van een ’typetje’ in stand-upcomedy, Jeroen, dat is natuurlijk heel verschillend. In comedy zie je veel ‘echte mensen’, maar er wordt ook veel geëxperimenteerd met de grenzen van humor. Zeker in Britse en Amerikaanse stand-upcomedy, zie je mensen hun stumperigheid uitvergroten, of hun zwartgallige levensvisie, of zichzelf als een halve zwerver presenteren, tot ze iets hebben gevonden dat humor oplevert. Alles wat ze schrijven moeten ze vervolgen verhouden tot dat personage. Heel fascinerende dingen levert dat op, behoorlijk zieke shit soms. Check anders mijn serie recensies van de comedians die deze zomer in Toomler stonden in het Comedytrain International Summer Festival.
Het gaat er in dit geval, het ‘authentieke geval’, om dat je jezelf typeert, zodat je weet wanneer je even iets moet toelichten voor je publiek. Zoals dat je een flinke platvloerse vent bent vol vrouwenmoppen, én vegetariër. Dat is een mismatch; daar moet je bij stilstaan, dat moet je verkopen. Comedy is op die manier een goede graadmeter van wat op dit moment de aannames zijn die we over elkaar hebben. De meeste comedians doen dat gewoon, dat heb je niet door. Het is pas als die toelichting ontbreekt dat het verwarrend wordt. Dat je gaat twijfelen of het wel waar is allemaal.
Groeten,
Rosalie
Rosalie,
Wat mij betreft heb je jezelf gediskwalificeerd. Je hebt je alinea herschreven maar er staat in weze nog hetzelfde en klopt hij nog steeds niet. Jij hebt het duidelijk niet begrepen. Dit maakt al het andere in je recensie ook discutabel. Er klopt namelijk niets van. Zoiets moet niet herschreven maar gewoon verwijdert worden van de website. En als je iets herschrijft moet dat in de recensie terug te zien zijn wat je hebt verandert. Ik zei dat ik nog dieper op je betoog in kon gaan en ga dit nu ook doen.
Je maakt een aantal grove beginners fouten. Het eerste lesje dat je krijgt als je gaat recenseren is dat je als recensent nooit op de stoel van de regisseur gaat zitten, oplossingen of andere ideeën aandragen is not done. Het kan namelijk altijd anders. Het is jouw taak een voorstelling op zijn eigen merites te beoordelen en niet vanuit je aangeleerde hokjesdenken. En als deze toon je niet bevalt had je zelf een minder denigrerende toon moeten aanslaan. Nog een lesje: Hoe komen je woorden over?
“Het gaat alle kanten op bij Hartog. Geeft hij voor zijn overkoepelende verhaal aan een ‘onmannelijke’ man (in de woorden van zijn ex) met een biebboek en speltbroodje te zijn, haalt hij voor een losse grap toch snel even uit naar het gevaar van vrouwen die zelf gaan nadenken. ”
Je biedt je excuses aan omdat het idd niet klopte wat je zei omdat je idd dingen bij elkaar had gezet die niet bij elkaar hoorde. Je doet dat de hele tijd. Ook deze bovenstaande alinea zijn twee voorbeelden die totaal op een ander moment in de voorstelling plaatsvinden en niks met elkaar te maken hebben. Je slaat weer de plank mis en laat zien dat je het gewoon bij elkaar verzint.
“Deze onduidelijke persoonlijkheid heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat Hartog de afgelopen jaren vooral veel stand-up comedy heeft gemaakt. In korte sketches is het makkelijker om jezelf coherent te presenteren dan in een avondvullende show waarin al die sketches ook één geheel moeten vormen.”
We kunnen natuurlijk discussiëren over of het allemaal een geheel is geworden. Jij vindt duidelijk van niet. Dat mag. Echter hoe je tot je conclusies komt is totaal random en ongefundeerd. Als je ergens een sterke persoonlijkheid nodig hebt is het in de stand-up wereld. Je hebt maar 10 a 15 minuten en daarin moet het gebeuren. Je moet je publiek direct meenemen in je verhaal en je zijn. Dat is in geen geval makkelijker. Ik weet niet waar jij je informatie vandaan haalt maar je doet allemaal aannames.
“Hij verkondigt daarnaast ‘woke’ te zijn, maar laat dat onbedoeld wringen bij het kopen van een fleshlight (een kunstvagina verstopt in een zaklamp).”
Hier ga je weer de mist in. Je herschrijft omdat je op je vingers getikt wordt en doet dan alsnog alsof wij het niet precies op die manier bedoeld hadden. Sorry Rosalie maar voor mij ben je af.
Waarom was de reactiesectie een tijdje dicht?
Beste Menno, we vonden de gemoederen iets te hoog oplopen en hebben daarom een korte ‘afkoelingsperiode’ ingelast.
Met alle respect: dit is een ijzersterke recensie. Legt de vinger op de zere plek(ken). Pijnlijk en confronterend ook om te zien hoe spastisch, vilein en neerbuigend daar op gereageerd wordt.
Maar wat stond er op zijn shirt dan?
Ik denk dat het er bij mij vooral aan ligt dat ik het op geen enkele manier eens ben met Rosalie’s definitie of kijk op/van stand up comedy en wat zij belangrijk vindt binnen het genre. Ook binnen goede Britse en Amerikaanse stand up zitten volgens mij vrijwel geen typetjes. Uit jouw podcast serie is John Kearns de enige uitzondering op de regel. Dus denk dat gaan we het idd niet eens gaan worden. :)
Ik vond dit iig een ijzersterke voorstelling en raad ieder die van stand up houdt aan hem te gaan zien.
Is het “woke” om in deze tijden als witte cabaretier grappen te maken over mokka fleshlights? Is het “woke” om als regisseur van een voorstelling een volwassen vrouwelijke en ervaren recensente publiekelijk en op denigrerende boze en verontwaardigde toon af te branden? Als deze recensie en de reacties daarop iets aantonen, is dat dit niet het geval is.
Amy, ik denk dat je de definitie “woke” niet helemaal begrepen hebt. Het gaat er juist juist om dat we ons bewust zijn van dit soort dingen, waarom zou dat niet in de vorm van een grap mogen? Ik denk dat je niet bij de voorstelling bent geweest, of wel?
En het feit dat je de reactie van Wilhelmer niet vindt kunnen omdat het in dit geval om een “volwassen vrouwelijke en ervaren recensente” gaat, zegt denk ik meer iets over jou dan over hem. Al was het een pimpelpaarse man die op het toneel geboren is, als je het ergens inhoudelijk niet mee eens bent, mag je toch reageren? Daar zijn toch de reacties voor? Liever inhoudelijke reacties die iets toevoegen (naar mijn mening), dan loos gescheld wat vaak in reacties gebeurt.
Ik kom deze recensie nu pas tegen, maar wow! Dit lijkt bijna persoonlijk te zijn. Hoe kan dit nou opeens? Ik ben de 24e geweest, dus tenzij hij overnight zijn hele voorstelling veranderd heeft, snap ik hier niets van. Ik zal wel geen “kenner” zijn en ik ben ook geen “volwassen ervaren vrouw”, maar wij hebben echt een hele leuke avond gehad.
Sarah, natuurlijk mag dat in de vorm van een grap, het gaat erom dat die grap over die mokka flashlight gemaakt wordt door een witte cabaretier..wat gewoon niet “woke” meer is. En natuurlijk mag Wilhelmer kritisch reageren op kritiek. Het gaat me om de toon. Begrijp je?
Woke…. bah. Zullen we afspreken dat we dat woord vanaf nu uit recensies weglaten?
Publiek moet gewoon minder snel op teentjes zijn getrapt. Elke cabaretier en stand upper zou overal grappen over moeten kunnen maken.
Dat is hun vak.
Hilarisch dat hier nu het publiek verweten wordt snel op de tenen getrapt te zijn, terwijl de meest beledigde reacties overduidelijk die van regisseur Wilhelmer van Efferink zijn.
Ik vraag me af wat Tim Hartog hier zelf van vindt. Ik zou niet blij zijn met een regisseur die zo onprofessioneel uit de bocht vliegt.
Hi Joost, de reactie van Wilhelmer heeft toch niets te maken met de tenen van het publiek?
Waarom of waarmee vind je dat Wilhelmer uit de bocht vliegt?
Carmell, ik vind de denigrerende toon van beide reacties weinig professioneel. Je kan als je het niet eens bent met een recensie ook het gesprek op een normale toon aangaan. Wat Wilhelmer mij met zijn reacties toont is dat hij al van meet af aan niet openstond voor een serieus gesprek met Rosalie.
Als dit de toon is van het gesprek tussen kunstenaars en kunstcritici in de gehele podiumkunsten en geen incident, dan baar ik me grote zorgen over de toekomst van de Nederlandse kunsten.
Die 2 dingen hebben idd niets met elkaar van doen. :)
Beste joost,
De toon tussen mijn eerste en mijn tweede reactie is inderdaad verschillend en de tweede ietwat scherp. Desalniettemin gebruik ik alleen de vormen die ook de recensent gebruikt. En als een recensent ergens hard in mag gaan dan mag je een zelfde soort reactie terug verwachten. Ik blijf al met al in eerste instantie alleen inhoudelijk. Hoe scherp ook.
Inmiddels is er een gesprek geweest met de Hoofdredacteur en mijzelf en daar heb ik alle recensenten uitgenodigd om in Vomedy Club Haug het gesprek te openen hoe kijk je naar comedy en cabaret en ga je daar mee om in een recensie. Hoe dit precies vorm zal krijgen is nog onduidelijk.
Lijkt me constructief
Beste Wilhelmer, fijn om te horen dat er een constructief gesprek plaats gaat vinden. Dat doet me goed. Ik vind het alleen zo jammer dat de toon van het gros van de reacties hier zo boos en aanvallend is. Ben zelf ook deel van het probleem, toegegeven. Hopelijk hoeft dat niet zo in de toekomst.
Ik ben bij de voorstelling geweest en ben erg verbaasd over deze recensie. Ik ben altijd op zoek naar nog niet zo bekende, ‘upcoming’ cabaretiers en ik was positief verrast. Tim Hartog is zo’n cabaretier die je blijft volgen en die je geeft als tip aan je vrienden. Waarom zo’n negatieve recensie, zo op de man? Aan alle reacties te zien had Rosalie haar dag niet, eerder dan dat Tim niet in vorm was. Aan alle mensen die dit lezen, vergeet de recensie en ga gewoon kijken! Noodzaak!
Die avond in de vomedyclub (comedy club? ) lijkt me overbodig. Alsof recensenten een lesje “hoe kijk ik naar comedy” nodig hebben. Omdat ze kritisch zijn? De arrogantie. Stuitend. Misschien is het een beter idee om een cursus “hoe ga ik op een nette manier om met een kritische recensie” te volgen. Wellicht is dat wel constructief.
Lijkt zo heel erg georkestreerd allemaal; een hoop mensen zonder achternaam die wel een geweldige avond hebben gehad, het alles behalve eens zijn met de recensent en zelfs iemand die het “Noodzaak” vindt om naar Tim te gaan kijken. Wie zijn deze mensen, welke regular theaterbezoer komt hier kijken voor een recensie? Vervolgens komt de regiseur – wel met achternaam – en beetje butt hurt doen omdat iemand zijn werk gewoon kut vindt. Why? Heeft de regisseur op eigen initiatief besloten om te reageren op de recensie? Lijkt mij dat zoiets eerst besproken wordt met de comedian en of zijn management, toch?
Fishy, very fishy….
Vervolgens wordt de recensie aangepast; hoe zwak ben je dan als recensent? Bewijst maar weer eens dat recensenten en hun mening alles behalve belangrijk zijn en dat regisseurs die niet tegen kritiek kunnen omhoog gevallen watjes zijn!
Gr
Badr
ps: Wat stond er nou op zijn shirt en aangezien jullie toch bezig zijn met uitdelen van 5 sterren: Kunnen jullie De Badr Show volgen op Itunes en mij beoordelen met 5 sterren? Noodzaak!
Hi Badr, er stond een praatpaal op zijn shirt.
En dat “noodzaak” was een verwijzing naar de recensie.
Ik zal eens naar je podcast luisteren. En wie weet krijg je die sterren wel. ;-)