Stads/Einder van Labland en Arthur Wagenaar is een poëtische Parade-voorstelling over stad en land ****
Acteur en theatermaker Saman Amini, die Iran ontvluchtte op elfjarige leeftijd, heeft zijn levensverhaal al vaak verteld. Zo vaak zelfs dat hij in de uitzending bij Humberto Tan vermoeid ‘gaan we dat verhaal weer hebben’ kreunde. Toch blijft zijn achtergrond – zo actueel als de asielzoekersproblematiek natuurlijk is – een goede voedingsbodem voor artistieke creaties. Na onder meer een rol in Daria Bukvić’ hitvoorstelling over vluchtelingen, Nobody Home, duikt het onderwerp nu veelvuldig op in zijn Parade-voorstelling Samenloop van omstandigheden. Maar dit keer deelt Amini ook andere flitsen uit zijn verleden, in een sterk autobiografische performance.
Samenloop van omstandigheden bestaat uit een tiental nummers, die door de soepele overgangen samensmelten tot één lange soundtrack. Laverend tussen rap-coupletten en singer-songwriteruithalen schetst Amini zijn verleden: de band met zijn moeder, met zijn vader die er nauwelijks was en hoe het is om te wonen in een land dat niet (meteen) als ’thuis’ voelt. Hij vertelt over jeugd en twijfels, maar schrijft ook een brief aan een kleine jongen, die minder geluk had in zijn overtocht naar een beter leven.
Het zijn persoonlijke verhalen, die Amini met kracht de Parade-tent in slingert. Met baard, bolhoed en microfoon, omringd door muzikanten Jelle Huiberts, Chelsea Laverne en Martin Verheesen. De zwart-witanimaties van Huig van den Hoofdakker maken de strak vormgegeven performance af. ‘Ik heb een vriend mee gebracht’, knikt Amini op een gegeven moment naar een projectie op de achterwand, ‘ik hoop niet dat jullie het erg vinden.’ Een jongetje met piekerig haar wandelt achter hem langs, de heuvels deinen. Is het de jongen van de brief?
Er gebeurt dus veel op die kleine vloer, maar je wilt toch vooral Amini niet uit het oog verliezen, intrigerend met zijn krachtige podiumpersoonlijkheid. De teksten rollen soepel van zijn tong, zijn zinnen zijn scherp en maken indruk. Toch ontstijgen de meeste verhalen de autobiografische sfeer niet, en dat is jammer. Amini blijft heel dicht bij zichzelf in Samenloop van omstandigheden, misschien iets té dichtbij.
Foto: Casper Koster
Beste Elisabeth,
Een paar kleine opmerkingen t.a.v. het einde van je recensie: je stelt dat de meeste verhalen die Saman vertelt de autobiografische sfeer niet ontstijgen. Daarbij komen de volgende vragen bij me op:
1: Hoe ben jij er zo zeker van dat de meeste verhalen autobiografisch zijn in deze voorstelling? Ik heb liedjes en verhalen gehoord over ruziënde ouders, wapenhandel, een of andere wijze man en een klein jongetje dat “de andere kant van het hek niet haalde”. Wat autobiografisch is en wat niet wordt helemaal niet duidelijk in deze voorstelling en doet er volgens mij ook helemaal niet toe. Er worden verhalen verteld over grote thema’s waartoe we ons allemaal verhouden, weliswaar vanuit een persoonlijke invalshoek (wat tegenwoordig toch eerder regel is dan uitzondering wanneer er één verteller op het podium staat. Persoonlijk is overigens niet automatisch autobiografisch.). Dus ik vind je eindconclusie: ‘Amini blijft heel dichtbij zichzelf in Samenloop van Omstandigheden, misschien iets té dichtbij’ nogal lastig. Je doet een (volgens mij louter op basis van vermoedens en een kort RTL Late Night interview) veronderstelling over de feitelijkheden in de voorstelling, en verbindt daar een nogal (naar mijn mening ouderwetse) mening aan. Je hebt als recensent natuurlijk het volle recht te benoemen wanneer een voorstelling voor jou te afstandelijk is of te dichtbij komt. Maar dan lees ik liever inhoudelijke argumenten over de door de theatermaker aangewende middelen en tekens in plaats van een aanname over hoe autobiografisch de vertelling is, zonder daar inhoudelijk dieper op in te gaan.
2: Als ik denk dat recensenten belangrijke dingen in een voorstelling gemist hebben reageer ik daar meestal niet op (ik reageer sowieso zeer zelden op recensies, en iemand heeft nou eenmaal gezien wat hij heeft gezien) maar omdat het volgende te maken heeft met het vorige punt wil ik het toch nog even benoemen: ik vind het opmerkelijk dat je in de tweede helft van de voorstelling de wat mij betreft kraakheldere verwijzing naar Aylan Kurdi hebt gemist. Het “aangespoelde jongetje”. Van die foto waardoor het Westen plotseling wakker geschud werd. Het jongetje dat de andere kant van het hek niet heeft gehaald; in die zin de tegenpool van Saman Amini. Saman spiegelt elementen uit zijn leven aan een universeel symbool van de vluchtelingenproblematiek. En wat het mijns inziens nog sterker maakt is dat Saman nooit de naam van Aylan noemt: het gaat daardoor over iedere jongen die met zijn ouders “de andere kant van het hek” probeert te halen. En daarmee stijgt het verhaal des te meer boven het autobiografische uit.
3: Zouden jullie mijn achternaam goed willen spellen?
Hartelijke groet,
Daria Bukvić
Dag Daria,
We hebben de spelling van je achternaam aangepast, excuses voor de slordigheid.
Anouk Leeuwerink
En dat is de enige reactie op alle opmerkingen?!
Beste Daria,
Bedankt voor je reactie. Ik weet inderdaad niet of de dingen die Amini beschrijft, hem letterlijk zijn overkomen. Dat is ook niet mijn kritiek: wat ik in de voorstelling mis, is de stap waarin de teksten worden vertaald naar verhalen die het particuliere ontstijgen. Veel nummers komen nu anekdotisch op mij over. Of de teksten nou autobiografisch zijn vanuit de performer zelf, vanuit een podiumpersoonlijkheid (een soort Ziggy Stardust’esk alterego van de performer) of een personage – dat doet er niet zoveel toe, wat mij betreft: idealiter krijgen vertellingen, in een theatrale context, een extra dimensie. Dat miste ik in deze voorstelling.
Door het ontstijgen van het particuliere onderscheidt een theatrale performance zich bijvoorbeeld van een gesprek buiten een theatrale context. Ik zie niet helemaal wat daar ‘ouderwets’ aan is.
Vriendelijke groet,
Elisabeth
Als dit ‘ontstijging van het particuliere’ mist, dan vraag ik me af of je überhaput wel begrijpt wat je zelf schrijft. Misschien raakt het je niet persoonlijk omdat je je zo hoog verheven voelt dat je het contact met de realiteit een beetje uit het oog bent verloren.
@JeWitteGeweten je snapt toch wel dat je op deze manier geen enkel punt maakt? Door aan de hand van een recensie iets te zeggen over iemand zijn of haar persoonlijkheid. Je kent haar niet. Hoe kan je dan zo een uitspraak doen? Als je een mening hebt over de inhoud van de recensie dan sla je op deze manier de plank goed mis.
@Niet Relevant eindelijk eens iemand in het theater die met zijn eigen naam zelfkennis laat zien.
Een recensie is een persoonlijke mening. Het is niks anders dan persoonlijk en vertelt juist erg veel over hoe iemand denkt en naar dingen kijkt. Dus je eigen opmerking is eigenlijk niet zo relevant.
Bovendien dicht zij woorden blijkbaar een interpretatie toe die binnen de betekenis van het woord niet eens mogelijk is.
Dus, 1000 maal hoezee voor mentale masturbatie, en vooral lekker verder brallen om het brallen!
Je doet er goed aan langs een psycholoog te gaan JeWitteGeweten. Er gaat iets niet goed in dat hoofd van je.
Goed punt man! Kan jij me niet helpen? Buahahaha
Het zal wel de subsidieziekte zijn, maar blijkbaar kunnen jullie het verschil tussen een emmer stront en een emmer goud al niet meer zien, al staat het onder jullie neus te dampen.