Prachtig is de choreografie van landbouwmachines, met aardappelrooiers, bietenrooiers en een keur aan prachtige Oldtimer-tractors in ‘Altyd Seumer’ ***
Tegen een achterdoek waarop sfeer- en landschapsbeelden voorbijtrekken van Zuid-Afrika verklanken drie mannen de poëzie van Antjie Krog. Sal Ek Altyd Wit Wees heet de voorstelling van Theatergroep Flint, naar een van de gedichten over haar leven als witte Afrikaanse vrouw. De poëtische muziektheatervoorstelling is een streling voor de zintuigen.
Antjie Krog behoort tot een gepriviligeerde minderheid in het Zuid-Afrika na de Apartheid, maar die huidskleur zit haar ook in de weg en overschaduwt de idealen waar ze voor staat. ‘Is kleur die allesbepalende factor? Wit-wit-wit-wit klop my hart?’ Ook schreef zij ontroerende gedichten over de dood van Nelson Mandela en de schoonheid en verscheurdheid van haar land. Toch is de ruige liefdespoëzie van de veelbekroonde Krog het meest verrassend, en de mannen van Theatergroep Flint kunnen daar goed mee overweg.
Zanger en acteur Felix Strategier, trombonist Wolter Wierbos en pianist en bassist Ernst Glerum zijn perfect op elkaar ingespeeld. De dictie van Strategier en de klank van de muziek vloeien in elkaar over tot één zintuigelijke belevenis. We horen de wind, voelen de warmte en het ritme van Zuid-Afrika.
Wierbos tovert de meest vreemdsoortige geluiden uit zijn trombone. De kartonnen bekertjes, die hij voor de hoorn van het instrument heen en weer beweegt, zorgen voor subtiele geluidsnuances met de klank van een jazzy zomerbries. Maar even later schettert hij zó hard dat het pijn doet aan je oren. Datzelfde geldt voor Krogs liefdesgedichten waarin de overgave zó ver gaat dat zij schrijft: ‘Hoe lank voordat ons mekaar se vleis met naels van die ribbe ruk?’ Zuid-Afrikaans, dat zijn oorsprong heeft in 17e eeuws Nederlands, is een poëtische taal en Strategier spreekt het alsof het zijn moedertaal is. De poëzie klinkt vurig, rauw en schurend en soms ineens heel grappig. Hij vertolkt de gedachten en emoties van een vrouw maar dat komt nergens gekunsteld over. Zelfs niet wanneer hij de rol speelt van een naakte vrouw die op een rots over de zee uitkijkt en haar armen spreidt. Hij duikt in de belevingswereld van Krog en zet al zijn zintuigen in om haar woorden tot leven te brengen.
De liefdespoëzie valt beter op zijn plek dan sommige gedichten na de pauze, die gaan over de politieke situatie in Afrika. Een gedicht als Ná grond-invasions in Zimbabwe klinkt wat lichtvoetig voor de zwaarte van het thema. Maar andere gedichten krijgen door subtiel samenspel of ritmisch over elkaar wrijvende handen een betoverend weemoedige sfeer. Het nostalgische interieur van de Roode Bioscoop, het huistheater van Theatergroep Flint, helpt daar flink aan mee.
De veelbekroonde dichteres, geboren in 1952, schrijft al sinds haar zeventiende levensjaar. Als slot is er een toegift en dan zingt het publiek mee met één van haar eerste gedichten, uit haar debuutbundel Dogter van Jefta. Antjie Krog en Theatergroep Flint lijken voor elkaar gemaakt.
Foto: Saskia Meijs