Rubens Meisjes

Club Lam confronteert, strijdt en is ontiegelijk sexy. In Rubens Meisjes geeft het theatercollectief, opgericht in 2018, vrouwen uit de kunstgeschiedenis een plek binnen het heden. Middels vurige dialogen, gekoppeld aan actuele thematiek (denk: de Bechdeltest, schoonheidsidealen en bel-angst) deelt het trio rake klappen uit. Beware, het gaat pijn doen.

Actrice Marloes IJpelaar (tevens tekstschrijver van het stuk) zit bovenop een tafel. Ze wacht. Op iemand die niet komt opdagen. Simultaan verschijnt er een videoprojectie op het scherm achter haar. Daar gaat ze: een jonge vrouw, alleen, het hoofd geheven, dwars door de stad. Op de cadans van IJpelaars voetstappen klinkt haar eigen poëtische gedachtestroom, inclusief ondertitels. Het is een tekst over verbinding en de ander, gebroken spiegels en jezelf terugzien in de scherven.

Al snel wordt IJpelaar vergezeld door actrices Ella Kamerbeek en Ayla Çekin Satijn. Gehuld in huidkleurige outfits, een lakjas, een lammy, een korset – leeg als onbeschilderd canvas – brengt Club Lam opnieuw drie vrouwelijke personages naar de planken. Met Lolita gaf het drietal in 2021 een reactie op de gelijknamige roman van Nabokov. Nu, in Rubens Meisjes (beeldregie: Deniz Campinar), licht het collectief de levensverhalen uit van drie naaktmodellen, wachtend in het atelier van Rubens om aldaar door hem nageschilderd te worden. Op één voorwaarde, dat de Italiaanse Lavinia Fontana, kunstschilderes uit de Renaissance, hen op een later moment vastlegt als De Drie Gratiën uit de Grieks en Romeinse mythologie: Aglaia (schoonheid), Euphrosyne (vreugde) en Thalia (opbloeiend geluk). De vierde dame, Sueda (welbespraaktheid), laat het net zoals in de oudheid, ook in het stuk afweten.

Allen maken zich druk. Nummer een (IJpelaar) vervloekt de maatschappij. Rillend en in een puffy winterjas, die ook als slaapzak dient, vertelt ze dat het haar aan een huis ontbreekt en ze tegen een torenhoge studieschuld aanhikt. De tweede (Çekin Satijn) vertolkt Hélèna Fourment, Rubens tweede vrouw en muze. Met een zinderend Vlaams-Italiaanse tongval verbeeldt Çekin Satijn deze arbeidersdochter, opgeklommen tot rijke stinkerd. Haar opgepoetste uiterlijk blijkt al snel vergankelijk, het mens is doodongelukkig. De laatste (Kamerbeek) is het leven spuugzat en wil geen werkpaard zijn, ze kampt met een diep gekelderd zelfbeeld en een veeleisend gezin.

De scherpe dialogen worden afgewisseld met Google search-opdrachten, YouTube video’s (Çekin Satijn maakt een parodie op Britney Spears Instagram account, inclusief uitgelopen eyeliner) en lichamelijke confrontaties. De vrouwen vliegen herhaaldelijk tegen elkaar op. Niet alleen gooien ze lijf en ledematen rochelend in de strijd, ook nemen ze de male gaze op de hak.

Rubens Meisjes barst van de hilarische anekdotes, vooral herkenbaar voor het jongere publiek. Zo zit Kamerbeek op een zeker moment ‘off-stage’ vast op het toilet. Via het projectiescherm deelt ze alle sores over haar milieuvriendelijke menstruatiecup. Ze krijgt het ding niet uit haar vagina, een situatie die uitloopt op een bloederige ravage. In een ander gedeelte vertelt IJpelaar over het eindeloos hospiteren zonder uitkomst, hoe ze voor een kamer van vier vierkante meter het vocabulaire van haar potentieel nieuwe huisgenoten aanneemt (OMG, SAME) om in de smaak te vallen, en zichzelf erom haat.

Naarmate de voorstelling vordert, worden de discussies heviger, de emoties groter. De muziekfragmenten tussendoor halen vaart uit de voorbij denderende dialogen, zijn uitdagend en beeldend. Wanneer Bob Sinclars World, Hold On uit de speakers klinkt, vogue-schreeuwen de actrices in slow motion. Het is alsof je kijkt naar een schilderij in felroze en hard paars. Dit zijn drie leeuwinnen, die zich met Rubens Meisjes geslaagd hebben ondergedompeld in de objectivering van het vrouwenlichaam. Niet alleen in de kunstgeschiedenis, ook in hun dagelijkse beslommeringen anno 2022. En dat is lekker, smaakt naar meer.

Foto: Henk van den Hurk