Vogels kwetteren, blauw licht schijnt, een nieuwe dageraad breekt aan. Het openingstafereel van The Rite is hoopgevend, maar al gauw kantelt de sfeer. Project Zahira | Dance Theater schetst een benauwend doch adembenemend beeld over femicide, uitgevoerd door twee daadkrachtige danseressen. (meer…)
Een uitgestrekt voetbalveld in West-Terschelling. Op schoolborden staat aan weerskanten geschreven: Bos, Dageraad en Heuvel. Honderden mensen met een koptelefoon op staan aanvankelijk langs de zijlijnen, rennen dan plots in een wervelende dans het veld op. In het midden danst een vrouw met een rode, zijden doek. Een man achtervolgt haar. De massa golft om hen heen. Ik ben een van hen, zet even mijn koptelefoon af en sla het wervelende schouwspel gade. Het ziet er bijzonder uit, die bewegende groep dansende mensen, soms met de armen geheven. Via de koptelefoons klinkt Igor Stravinsky’s opzwepende, overweldigende balletmuziek Le Sacre du printemps, honderd jaar geleden op tumultueuze wijze voor het eerst in Parijs opgevoerd.
In 1975 maakte Pina Bausch voor haar befaamde Wuppertaler Tanztheater van haar Sacre een ‘meedans’-versie, vergelijkbaar met de huidige ‘Meezing Mattheus’. De Spaanse regisseur Roger Bernat ensceneert op het Oerol Festival een Rite of spring die geldt als hommage aan Bausch’ revolutionaire onderneming. De toeschouwers kijken niet van een afstand naar het ballet, zij zijn er zelf de uitvoerders van. Je kunt erover twisten of dit een waardevolle aanvulling is, maar in elk geval zijn Bausch en Bernat uiterst consequent in hun benadering.
Een vrouwenstem geeft via de koptelefoons aanwijzingen die het publiek opvolgt. De aanwijzingen zijn niet zomaar, ze leggen de verborgen structuur van het ballet bloot waarin op verrassende wijze een gepassioneerd Romeo en Julia-verhaal schuilt. De vertellende stem loopt prachtig synchroon met de muziek die keer op keer mateloos fascineert, zelfs als niet geoefende dansers zoals de Oerol-bezoekers haar uitvoeren. Het lenteoffer waarover de Sacre in wezen gaat, krijgt zijn symbolische uitwerking in de Julia-danseres die steeds een ander is, want telkens een andere vrouw uit het publiek.
Voor de wat terughoudende of wie weet cynische toeschouwer die niet meedoet, geldt een aanbeveling: wel meedoen, gehoorzamen aan de aanwijzingen en precies doen wat de vrouwenstem in je oor fluistert. Dit is meer dan alleen publieksparticipatie; de toeschouwers worden onderdeel van het grotere geheel, de onweerstaanbaar krachtige hartenklop die dit ballet nog altijd voortstuwt. In traditionele uitvoeringen is de Sacre vooral een ritueel, explosief ballet. Roger Bernat legt, op inspiratie van Bausch, een verborgen dramaturgie bloot die vooral ook een verrijking is.
Foto: Blenda