Met RE/turn is choreograaf en beeldend kunstenaar Piet Rogie weer op het toneel te zien. RE/turn werd een jaar geleden gemaakt en het maatschappelijke thema brengt de voorstelling ook regelmatig buiten het theater in Nederland en Vlaanderen. De desolate ruimte in een hal van de oude cementfabriek ENCI in Maastricht is een treffende plek waar de voorstelling tijdens de Nederlandse Dansdagen aan dansliefhebbers werd getoond.

In RE/turn is het proces van aftakeling en afscheid rondom een dementerend persoon als vertrekpunt genomen en vertaald in een heldere en realistische bewegingsvoorstelling. Piet Rogie is als performer te zien en vertolkt de rol van een dementerende man. Zijn geliefde (Merel Roozen) zit aan de zijlijn, net als een jonge man (Benjamin Muller). Aan de schijnbaar intentieloze gebaren van de oudere performer, die vooral kort zijn en op de tast, zonder ver van zijn plek te komen, is al te zien dat er wat schort. Maar als hij zijn schoenveters niet meer op de juiste wijze kan vastmaken, is zijn situatie duidelijk.

Niet alleen het gedrag van de persoon die aan de ziekte leidt verandert, ook zijn geliefde raakt beperkt in haar mogelijkheden om vat te krijgen op haar leven. Letterlijk probeert zij een gevoel te hervinden, ze trekt zich terug in het verleden om vast te houden aan hoe het ooit was, zoals het gemis van de aanraking. Later, in de krachtige bewegingen van de jonge man en in het samenzijn, wordt de sterke en gezonde man zichtbaar die de oudere performer ooit was. Het proberen terug te grijpen, de ontkenning van de verandering en het vervolgens teleurgesteld raken als niets meer is zoals het was maken de voorstelling steeds schrijnender, al zijn er momenten waarop de liefde en het leven even gevierd worden. Toch krijgen woede en afkeer uiteindelijk – al is het voor kort – de overhand.

De wereld wordt steeds kleiner, nieuwe grenzen worden – noodgedwongen of uit zelfbescherming –opgeworpen om een vorm te vinden waarin dit verlies aan verwachtingen en hoop beheersbaar blijft. Het proces gaat geleidelijk en wordt met precisie in beeld gebracht, ook de pogingen tot acceptatie.

Het is een integere performance gemaakt met veel vakmanschap. Met weinig middelen, een paar krukjes, wat lampen en een stuk krijt, wordt de wereld van iemand die zijn greep op het lichaam en op de dagelijkse realiteit langzaam maar zeker verliest, tastbaar gemaakt. Het realisme waarmee Rogie zijn onderwerp benadert, maakt de voorstelling indringend. Maar RE/turn laat ook veel tederheid zien in de pogingen om een aanvaardbare vorm voor de situatie te vinden.

Foto: Marije van Woerden