Er bestaat een nauwe relatie tussen de musical Rent van Jonathan Larson uit 1996 en de opera La bohème van Giacomo Puccini van precies honderd jaar eerder, 1896. Larson wilde een moderne versie maken van het negentiende-eeuwse verhaal over vier armoedige en verlopen jonge kunstenaars. Regisseur Daniël Cohen zet Larsons verhaal nu bij M-Lab over naar 2015.

Het idee om La bohème om te zetten naar de eigen tijd zagen we ook in de recente Bohème-productie van DNO, waarin regisseur Benedict Andrews het verhaal in het nu plaatste, en in de enscenering van Lotte de Beer twee jaar eerder; voor de materiële armoede uit La bohème zette zij de geestelijke armoede van vier over het paard getilde jonge jongens van nu in de plaats.

Het idee om de uiterst populaire opera van Puccini honderd jaar na zijn verschijnen in een musical om te zetten kwam van de Amerikaanse toneelschrijver Billy Aronson, maar al gauw werd het project overgenomen door de jonge componist Jonathan Larson, die er nog zes jaar aan werkte voordat het in 1996 off-Broadway in première zou gaan. Larson maakte het grote succes van Rent niet meer mee, hij stierf op de dag van de eerste try-out.

Larson had veel autobiografische thema’s toegevoegd, uit het leven van zichzelf en van zijn vriendenkring. Daarom werd Parijs New York, de drank werd de verslaving aan drugs en in plaats van de negentiende-eeuwse tbc kwam de verschrikkelijke aidsepidemie uit de jaren tachtig en negentig. De toch al gecompliceerde heteroseksuele liefdesaffaires uit de opera werden nog een stuk ingewikkelder doordat we te maken kregen met homoseksuele mannen, biseksuele en lesbische vrouwen, een travestiet en slechts een enkele, eenzame heteroseksuele man. Wat een ellende! Een beetje getemperd door de wanhopige aansporing om alleen vandaag en in het nu te leven.

M-Lab, het musicallaboratorium in Amsterdam-Noord, heeft er nu met heel jonge zangers en musici een sobere, wat rommelige maar vooral overrompelende en overtuigde voorstelling van gemaakt. Regisseur en vertaler Daniël Cohen heeft de verleiding weerstaan het verhaal naar Amsterdam en nu om te zetten. Gelukkig is de aids-dreiging in onze tijd lang niet meer zo acuut en de relaties tussen jonge mensen lijken ook niet helemaal zo promiscue meer te zijn.

Toch is het stuk naar 2015 overgeplaatst. Het verhaal wordt verteld door de ouder geworden filmer Mark Cohen (Jim de Groot), die teruggaat naar het kraakpand waar hij en zijn vrienden ooit leefden en stierven. Ter plekke wil hij twintig jaar later met jonge mensen de geschiedenis van hem en zijn vrienden uit het fatale jaar 1993-94 oproepen en dat met ze verfilmen. Mark is misschien de enige die het heeft overleefd en hij vraagt zich af waarom het zo is misgegaan met al die ooit veelbelovende jonge mensen.

Het is zinvol, maar maakt het geheel nog iets ingewikkelder. Rent bevat toch al veel verhaallijnen, veel meer dan de opera La Bohème, maar geeft daarmee wel een overtuigend beeld van een desperate generatie, geteisterd door verslaving, ziekte en dood. Het is in die omstandigheden nog een hele troost als je allebei aan aids blijkt te lijden of hiv-postief bent, zodat je elkaar tenminste niet dodelijk kunt besmetten. De enkeling die aan deze doem ontsnapt is misschien eerder een opportunist, zoals de jonge filmer Mark (Maarten Smeele), een oplichter (de homoseksuele leraar Tom (John ter Riet) ontpopt zich als bankrover), of hij is vanaf het begin al een amorele profiteur, zoals de rijke huisbaas Benjamin Coffin II (Amir Vahidi).

Aangrijpend is hier, net als in de opera, aan het eind de dood van Mimi (Li-Tong Hsu), die ergens in het park lag te creperen. De twee eeuwig ruziënde vriendinnen (Renée de Gruijl als Maureen en Jeske van der Staak als Joanne) sluiten eindelijk vrede in hun bezorgdheid als ze haar proberen te beschermen. Haar ex-vriendje Roger (Ruud van Overdijk) kan eindelijk zijn laatste ballade voor haar zingen, terwijl zij sterft. En de al eerder aan aids overleden travestiet Angel (Mitch Wolterink), een van de ontroerendste personages uit het stuk, staat in de hemel klaar om haar te verwelkomen.

De premièreavond werd nog extra onder spanning gezet door een echt ongeluk: een toeschouwster kon het allemaal niet aan, kreeg kort voor het einde een epilepsieaanval en moest met een ambulance worden afgevoerd, terwijl Mimi haar sterfscène nog eens extra aangrijpend overdeed.

Ik miste toch iets in de voorstelling. Jonathan Larson laat met zijn verhaal wel degelijk zien dat het niet alleen om ongelukkige jonge mensen gaat, maar ook om een verwende groep rijke, Amerikaanse tieners die voor zichzelf alles en iedereen opeisen en vervolgens door verslaving en egoïsme hun toekomst kapot maken. Leven in het nu, het is een boodschap, maar misschien ook een heel beperkte boodschap.

(Li-Tong Hsu als Mimi, foto: Annemieke van der Togt)