Renaissance is het Franse woord voor wedergeboorte en in haar nieuwe voorstelling met deze titel brengt Igone de Jongh een persoonlijk relaas van hoe zij uit een diep dal klom. Renaissance is zeer publieksvriendelijk, maar eerst en vooral een egodocument en pas daarna een dansvoorstelling.

De rode draad van de avond is een reeks fragmenten uit een interview met De Jongh door regisseur Marc Pos (van onder meer de geweldige show die de editie 2021 van het Eurovisie Songfestival was). De fragmenten zijn, als in een oud publieksvriendelijk televisieprogramma als de TV Show, gelardeerd met homevideo’s van De Jongh als balletleerling en jonge danseres, waarin zich de typerende combinatie uitkristalliseert van sterke lange lijnen, expressieve stijl en toch ook het ongenaakbare. Een ijzeren wil schijnt in haar door, die haar naar de top brengt, maar ook alles in de hand wil houden.

Tussen de interviews en video’s door danst De Jongh enkele hoogtepunten uit haar glanzende carrière en heeft daarbij dierbare vriend en ook sterdanser Marijn Rademaker aan haar zijde. Haar lange benen spreiden zich nog even eindeloos als altijd uit in de pas de deux uit het Zwanenmeer; alleen al met haar enkels en voeten vertelt ze alles dat in het hart van de betoverde Odette woelt en worstelt.

De gedanste fragmenten en scènes spelen zich af voor een videowand waarop soms eenvoudig een passende kleur of een nachtlucht te zien is, maar ook beelden die de dansscène te ver invullen, met als uitschieter naar beneden de tranende ogen van de ballerina zelf in het deel dat de titel Vrije val kreeg. In dit deel neemt De Jongh haar afscheid van Nederlands enige klassieke balletgezelschap nog eens door, gevolgd door het persoonlijke leed van haar pijnlijke echtscheiding.

Alsof De Jongh zelf ook wel aanvoelt dat het wat al te particulier begint te worden, verlegt ze de aandacht dan naar ballerina en psycholoog Edith Eger. Op hoge leeftijd kwam zij in Carré kijken toen De Jongh in 2019 het indrukwekkende De dans ontsprongen danste, over haar tijd in het concentratiekamp. Eger blijkt een rolmodel geworden. Maar wat Eger is overkomen, te moeten dansen met de beul Joseph Mengele om te blijven leven, zet de gebeurtenissen waarover Vrije val gaat ernstig in perspectief. Toch blijft het in Californië opgenomen video-interview vooral bij De Jongh en haar weg uit haar dal.

Uit alles blijkt dat de ster wil doorgaan met dansen, en dat is haar goed recht. Waarom zou alleen een jong lijf dansen? Het is, getuige de afsluitende nieuwe choreografie Renaissance die Ed Wubbe voor dit programma maakte, een plezier om haar bezig te zien. Dwars door de professionaliteit heen is helder dat zij en Rademaker graag met elkaar dansen. Maar het vertellen van het verhaal van haar leven, met name nog eens haar vertrek bij het ballet dat al in verschillende media aan bod is geweest, is daarbij niet nodig.

Het maakt van Renaissance meer een egodocument dan een dansvoorstelling. En eigenlijk een ongelukkig egodocument. Het houdt de kijk op deze danseres gevangen in een pijnlijk moment, het einde van het sprookje, de meisjesdroom, terwijl juist het volgen van een ouder wordend lichaam in de dans zo interessant kan zijn. Want kan een vrouw op haar 45ste in dans niet allemaal vertellen, wat ze onmogelijk op haar 19de kon dansen? En hoe vaak is dat te zien?

Julia en Odette sterven jong, maar Igone leeft. Al vraagt ze zich af hoe dan toch. Het wordt heel even aangeraakt in het moment dat ze met licht gekromde schouders op een lege vloer stilstaat in een ragdunne zwarte jurk. Een moment met alle potentie om zonder woorden te vertellen hoe het voelt om zo in onzekerheid te vallen. Ik zou de ondertitel van Edith Egers boek Choice willen lenen: embrace the possible.

Foto: Altin Kaftira