‘Ingewikkeld’, vindt Ilay van acht jaar deze voorstelling. ‘Het was net of het aan het einde nog niet afgelopen was’, zegt Rowan van tien. ‘Maar ik vond het wel leuk.’ Die opmerkingen van mijn kleinzoons na afloop van Mijn moeder is een diva van De Toneelmakerij kan ik wel delen. (meer…)
Ontspan. Maak je niet druk. Zelfs al zijn al je acteurs al naar huis, vinden de in pure wanhoop bijeengeraapte spelers het script te lang en snappen ze er geen hout van. Het is niet erg.
Die boodschap brengt hangoudere Stanley die veel te laat binnen komt wandelen met zich mee: ‘Jullie hebben de klok, wij hebben de tijd.’ Dus laten we dansen. Niet alleen de negen spelers van twaalf tot achttien jaar uit Zuidoost zelf, maar ook het publiek. ‘Ik kan ook niet dansen’, vertelt stagiaire Sandy mij.
Staat die opmerking al in het script van Jente Jong? Het zou zo maar kunnen, want vanaf het moment dat ik Station Ganzenhoef verlaat, word ik routineus naar de persmedewerker van De Toneelmakerij gestuurd, maar tegelijkertijd is een van de spelers al in haar rol als stagiaire Sandy die het publiek zal begeleiden naar het theater.
Het gaat al meteen mis: er ontbreken bezoekers, andere Toneelmakerij-medewerkers moeten gaan bellen, maar Sandy begint toch maar met haar inleiding die meteen verstoord wordt door een jongen die de voorstelling – ‘als er zoveel mensen op af komen dan moet het wel goed zijn’ – ook wil zien. Hij heeft alleen geen cash, maar geen probleem, om de hoek kan je pinnen.
We nemen dus een andere route, maar voor de winkel worden we meteen verrast door een jonge vrouw (die we later terugzien) die een verward verhaal over de Amish vertelt. Steeds wanhopiger vervolgt onze gids de tocht naar het theater, daarbij onderbroken door vloggers en een zeer gestreste leerling die de papieren van haar profielwerkstuk ziet wegwaaien. Tot overmaat van ramp zijn de drie hangouderen die altijd op dát bankje zitten er uitgerekend niet als Sandy hen wil laten vertellen over dit bijzondere stukje Amsterdam.
Echte verhalen vormen de kern van deze participatievoorstelling van TM Amsterdam waarin de jonge makers samen met Carmen Lamptey op locatie zochten naar die momenten die stress veroorzaken of juist ontspanning. Toeval speelt bij locatietheater in de stad een grote rol, en het is knap hoe de spelers daarop gemakkelijk anticiperen. Mooi is bovenal hoe RELAX! een andere kant van metropool Amsterdam laat zien. De drukte op Station Ganzenhoef is van een geheel andere orde dan in andere delen van de stad gedomineerd door massatoerisme en gentrificatie.
Tegelijkertijd graaft de voorstelling dieper. Juist door niet zozeer de grote problemen van de stad centraal te stellen, maar de individuele die voor jong en oud herkenbaar zijn. De stress van een eindtoets, de angst een keuze te moeten maken. Even rust nemen, even dansen, zelfs als je daar niet in uitblinkt, biedt weliswaar geen oplossing, maar van even opgaan in het moment ontspan je wel.
Foto: Sanne Peper