Carré Noir is lichtjes geïnspireerd op het schilderij Zwart Vierkant van Kazimir Malevich. Wat zien we wel, wat zien we niet? In een indringende, beeldende performance confronteren Elisabeth Bakambamba Tambwe en Eric Abrogoua de toeschouwer met het begrip perceptie. Soms leidt het tot beangstigende momenten. (meer…)
Het is een wonderlijke combinatie, een handjevol publiek te gast bij drie weergaloze performers, tijdens Afrovibes op de Kloveniersburgwal in het Compagnietheater in Amsterdam, om zeven uur ’s avonds. De uit New York overgekomen choreograaf en performer Nora Chipaumire, haar collega Shamar Watt en de gitarist David Gagliardi kunnen makkelijk de grote zaal van Paradiso aan.
De tribune is ingeklapt en het publiek nestelt zich aanvankelijk rondom het vierkante podium dat midden op de toneelvloer is geplaatst. Chipaumire en haar secundant Watt spreken en bewegen als volleerde frontmen, roepen het publiek op te gaan staan, heten welkom, zingen en dansen, hitsen op, terwijl Jamaicaanse beats het ritme bepalen.
We moeten meedoen, tellen en springen, terwijl de in zwarte Adidas gehulde performers, samen met de gitarist die een fijn bergje effect-pedalen aan z’n voeten heeft, langzaam bouwen aan een vijftig minuten durende track. Het zou live mixradio kunnen zijn, zoals er met het prerecorded materiaal wordt omgesprongen. Beroemde tunes komen voorbij, Linton Kwesi Johnson, Jimi Hendrix, metal en blues, maar ook een behoorlijke hoeveelheid noise.
De twee performers doorkruisen flink wat racistische clichés, van bulderend lachen, nigger mothafucker en clap your hands negro-style. Zelfs een apenloopje wordt toegevoegd, compleet met bolgeblazen wangen. Ook presidentieel gedrag, het acht geven en handje zwaaien, in alle richtingen in de mix.
Als een soort refrein blijven de twee herhalen, dat dit een introductie is. Jezus (‘… has died for your soul, but not for mine’), Tatcher en Reagan worden steeds opnieuw aangeroepen, samen met ‘Africa go home to Africa’, rotopmerkingen opgepikt in de hoofdsteden van Europa.
Het publiek heeft zich met alle noise ondertussen toch wat teruggetrokken, terwijl Chipaumire en Watt voortdurend in parallelle loopjes dwars door het publiek heen van het podium en weer terug bewegen. De hele performance draait om linke dansjes, die net als ze hebben postgevat, uitgekiend terugvallen in het refrein.
Met een niet aflatende energie, alsof het een bokspartij betreft met talloze rondes, wordt er quasi-nonchalant een erfenis doorlopen, en lijkt een langzame maar zekere beweging naar Afrika, goedschiks of kwaadschiks, het onderwerp te zijn. Chipaumire herschrijft steeds die ene regel uit Patti Smiths ruige ‘Rock N Roll Nigger’: ‘I haven’t fucked much with the past, but I fuck plenty with the future’ wordt bij Chipaumire ‘I fuck hard with the present, because there is no feature for me.’
#Punk maakt ook nieuwsgierig naar de andere voorstelling waarmee Chipaumire op Afrovibes staat: 100% Pop gaat over jeugdherinneringen, waarin Grace Jones, MTV en de val van het communisme een grote rol spelen. Chipaumire, die vanuit Zimbabwe, via Jamaica en Cuba, in 2003 in New York haar eerste voorstelling uitbracht en nu al voor de tweede keer op Afrovibes te zien is, is een maatje te groot voor het plukje publiek dat op de vroege avond op het festival is afgekomen. #Punk is een echte clubact, die je om middernacht moet meemaken, wanneer de provocerende rauwheid van tegenstrijdige signalen kan schuren met de overgave van een opgehitst publiek.
Foto: Jesús Robisco