Dat de 25e editie van het nazomerfestival Noorderzon in Groningen geopend is met de wereldpremière van Phobia, het nieuwste werk van Club Guy & Roni, is een daad van rechtvaardigheid. Groningen is de thuishaven van het in binnen- en buitenland gelauwerde gezelschap. Daarnaast neemt Guy Weizman over ruim een jaar het artistieke roer over bij het Noord Nederlands Toneel, dus er zit ook een zekere onontkoombaarheid in.

Aan de andere kant is het niet vanzelfsprekend. Guy Weizman is een compromisloze theatermaker die zware thema’s niet schuwt, ook niet als het een openingsvoorstelling, met een tent vol genodigden, voor een jubilerend festival betreft. En al zal hij zijn achtergrond als choreograaf weliswaar nooit verloochenen, het stadium van de pure dans is hij allang voorbij. Als er één theatermaker in Nederland rondloopt die schijnbaar moeiteloos kunstdisciplines verenigt, is hij het wel. Soms pakt dat overrompelend uit, zoals in zijn onvergetelijke Naked Lunch, een andere keer zitten ze elkaar behoorlijk in de weg. Zijn regie van De Twaalf gezworenen had daar last van en ook Phobia ontkomt er niet aan.

Angst. Dat is het verbindende thema in de teksten die worden uitgesproken in de anderhalf uur durende voorstelling. Angst die leidt tot verlamming, tot niets doen, tot stilstand. En stilstand is achteruitgang, vindt Weizman, want deze wereld schreeuwt om verandering.

In de eerste scène gaat het over de minuten voorafgaande aan een terroristische aanslag. Het licht is koud, de muziek dreigend. De dansers, allemaal in casual kledij, staan bijna stil, slechts lichte rillingen trekken over hun lijf. Ze sidderen, sidderingen die steeds heftiger worden. We komen steeds dichter bij het moment dat de bom ontploft. Er klinken sirenes, er is chaos.

Ondertussen horen we de vrouw filosoferen over de noodzaak van de aanslag. Dat die uiteindelijk goed is voor de mensheid. Later zullen er nog bespiegelende monologen klinken over de angst voor eenzaamheid, de relatie tot God, oorlogvoering die in ons DNA zit en de kracht van beelden die een gebeurtenis als zodanig verdringen.

Bent u daar nog? Waarschijnlijk niet. De in overleg met Bas Heijne en Martijn de Rijk bijeengesprokkelde tekstfragmenten bestrijken een zo wijde range dat de samenhang naar de achtergrond verdwijnt. Angst ja, maar in relatie waartoe precies?

Dat Phobia je toch anderhalf uur lang behoorlijk bij de kladden grijpt, is dan weer de verdienste van de choreografische tovenaar die Weizman is. Het ensemble, voor de gelegenheid uitgebreid met de dansers van het Sloveense En-Knap, is perfect. Of het nu een spannend liefdesduet betreft of een virtuoze groepsdans, alles overtuigt. Ook de muziek van Slagwerk Den Haag is ongelooflijk rijk, van de wonderbaarlijke elektronisch vervormde klanken die voortgebracht worden uit beenderen van dode dieren tot het polyritmische tikken, waarvan eerst de dreiging van een tijdbom uitgaat maar waarvan het effect langzaam overgaat in iets wat je meditatief zou kunnen noemen. En dan krijgen we ook nog een prachtige uitvoering van Buffalo Springfields For what it’s worth. Vraag me niet waarom dat erin zit maar mooi is het wel.

Eigenlijk vermoed ik dat Phobia zonder al die teksten aan zeggingskracht gewonnen zou hebben. Misschien was ik er te veel op gefocust en moesten ze eerder ondergaan worden als onderdeel van de soundscape. Maar dat was vast niet de bedoeling van de in wezen natuurlijk behoorlijk moralistische Weizman.

Foto: Aleí Fevyer