‘Waarom kan ik heel veel zelf beslissen, maar niet op wie ik verliefd word?’ Over de liefde, in al haar radeloze, redeloze en reddeloze dimensies, gaat What is love, de nieuwe theater- en dansvoorstelling van Theater Utrecht en DOX. Is love all there is? (meer…)
Een sardonische, abjecte theatertekst is het, met perverse seks, een brute verkrachting en gruwelijke moorden. De Britse theaterauteur Sarah Kane plaatst in haar versie van het Phaedra-verhaal het tragisch geweld op de voorgrond, nauwkeurig beschreven in uitgebreide regieaanwijzingen. Regisseur Nina Spijkers kiest daarbij verrassend voor een streng gestileerde esthetiek.
In Phaedra’s Love van Kane wordt Phaedra in de afwezigheid van haar man – koning Theseus – hopeloos verliefd op diens zoon Hippolytus. Ze verliest zich totaal en fataal in de liefde. Ondertussen wijst Hippolytus elke vorm van affectie af. ‘Ik haat mensen’, murwt hij. Tot aan zijn dood zal hij weigeren deel te nemen aan hun wereld vol hypocrisie en obsessie voor beroemdheden als hij.
Zijn veroordeling van de mensheid heeft iets puurs en profetisch. Maar het is wel een luie Messias, eentje die vet, stinkend en vretend voor de tv op alles en iedereen commentaar levert. Het leven verveelt hem, het is te lang. Zijn verwende leven bestaat uit ’tijd vullen, wachten tot er iets gebeurt’. Zijn weinige activiteiten beperken zich tot emotieloze seks met bezoekers, spelletjes met een radiografisch autootje en het snuiten en masturberen in vieze sokken.
Nina Spijkers, die in 2014 afstudeerde met een indrukwekkende regie van Heiner Müllers Kwartet en onlangs de Top Naeff aanmoedigingsprijs won, volgt veel van Kane’s heftige aanwijzingen op, maar ontdoet haar rauwe tragedie tegelijkertijd van veel lelijkheid. Hippolytus (Sander Plukaard) draagt een net wit overhemd en zwarte pantalon. De nodige sokken haalt hij nieuw uit de verpakking. Ook de andere personages zijn stijlvol zwart-wit gekleed. Phaedra (Bien De Moor) draagt een prachtig gracieuze, maagdelijk witte japon.
De prins hangt niet op de bank, maar zit op een grijze catwalk. De televisie is een levensgrote witte lijst voor een achterwand met 3D-beelden van een mysterieus woud. Ook de rest van de koninklijke familie speelt een groot deel van de voorstelling in het kader. Ze behoren zo tot de hypocriete wereld die de prins veracht. Op geluidsband zijn ondertussen fragmenten te horen van bekende reclames en tv-programma’s, van Tel Sell tot Geer & Goor.
Pas na Phaedra’s wanhoopsdaad voelt haar stiefzoon voor het eerst een beetje liefde voor zijn stiefmoeder. Hij is gelukkig met ‘haar cadeautje’. ‘Wat opwindend’, zegt hij plots vreugdevol. Spijkers laat Phaedra op dat moment mooi symbolisch de lijst omver duwen en Hippolytus hoopvol de mensenwereld betreden.
In de scènes die daarop volgen, laat Spijkers nog meer sterke regievondsten zien. De koning neemt ontroerend afscheid van zijn koningin in een mooie bewegingssequentie. In een geestige scène spuwt het boze ‘volk’ zijn onvrede samen met stukjes appel ritmisch uit. Het finale bloedbad is alleen te zien in ultrakorte, nauwelijks waarneembare tableaus, onderbroken door donkerslagen. Tussen de scènes door zijn er mooie muzikale intermezzi, van een line dance op Good Vibrations tot een meerstemmig gezongen versie van Radioheads Creep.
Spijkers bewijst hier met glans dat ze geen eendagsvlieg, maar een werkelijk getalenteerd beeldenmaker. Helaas verliest ze met al haar oog voor detail in deze voorstelling de grotere lijnen wat uit het oog. Sommige mooie vondsten vertragen onnodig de dynamiek of missen duiding. Ook de combinatie van de stijlvolle esthetiek met de rauwe tekst blijft ongemotiveerd, net als veel drijfveren van de personages. Ze lopen soms verloren rond in een prachtig keurslijf.
Foto: Sanne Peper