De Moor is wit. Othello, de tragische Shakespeareheld, krijgt nogal wat racistische vuilspuiterij naar zijn hoofd geslingerd. Met de keuze voor een geheel zwarte cast en een witte Othello, keert ZEP-regisseur Peter Pluymaekers de rollen om en legt de nadruk op racisme en vooroordelen.

Die omkering is een sterke toevoeging aan een tintelende urban-Othello voor een jong publiek. Shakespeare is en blijft de basis, maar Pluymakers bewerkte de klassieke tragedie tot een toegankelijk toneelspektakel dat geen moment verveelt.

Daarvoor riep hij de hulp in van Gert-Jan Mulder, alias Brainpower. De rapper schreef een snelle, eigentijdse tekst, waarbij hij Shakespeare geen geweld aan doet. De rijmvorm, bij uitstek Brainpowers stiel, bleef intact. Zijn beeldende tekst, vol alliteratie en binnenrijm, is rijk aan jongerentaal en geënt op het rapidioom, waarbij ‘ik vertel het je’ heel goed te rijmen valt met ‘delletje’.

De meeste acteurs weten wel raad met de buitelende taal van Brainpower. Thomas de Bres bijvoorbeeld, de witte Moor in het stuk. Hij maakt van de tragische Othello een harde militair, die alleen zachtheid toont in de nabijheid van zijn geliefde Desdemona. Een macho, die van vrouwenzaken niet veel begrijpt. Die benadering zit de empathie voor Othello soms in de weg, maar maakt het noodlottige einde begrijpelijk en bijna onontkoombaar.

Kenneth Herdigein speelt Jago, de door haat en jaloezie verteerde officier van Othello. Het duurt even voordat de acteur grip heeft op zijn urban tekst en weet te overtuigen in zijn rol. Maar dan blijkt de keuze voor Herdigein, de oudste acteur van het stel, toch raak te zijn. In bijna vaderlijke terzijdes toont hij zijn ware gezicht: de schaamteloze intrigant, die met satanisch plezier zijn snode plannen met het publiek deelt.

Glanzend middelpunt van deze Othello is Dionne Verwey. Haar opkomst als Desdemona heeft Beyoncé-allure. Alle ogen zijn op haar gefocust. Ze plaagt en verleidt, doet en passant een Sharon Stone’tje, maar haar onschuldige ogen zijn alleen gericht op Othello. Samen met De Bres zorgt Dionne Verwey bovendien voor een slotbeeld dat een brok in de keel veroorzaakt.

De overige acteurs spelen dubbelrollen. Raymi Sambo vertolkt onder andere een prima Cassio, de officier die door toedoen van Jago ontslagen wordt en door Othello verdacht wordt van overspel met Desdemona. Lucretia van der Vloot maakt van haar drie personages sterke vrouwen en laat haar komisch talent zien. De jonge Yamill Jones, eerder dit jaar te zien in Othello van NTjong, lijkt geboren voor de taal van Brainpower en maakt vooral van zijn rol als Ludovico een hilarisch nummer.

Othello is een flitsende, fysieke voorstelling met humor, kleurrijke kostuums en veel dans en actie. Een tragedie vol adrenaline. De tekst wordt ondersteund of van commentaar voorzien, door bekende hits van toen (Queen’s ‘Somebody to Love’) en nu – van ‘Uptown Funk’ maakt het ensemble een dansfeest met publiek. Vaak zijn die liedjes fraai meerstemmig a capella gezongen, soms worden ze voorzien door beats of muziek van componist Elvis Ediagbonya.

Peter Pluymaekers trekt Othello naar de tegenwoordige tijd. Dat levert een chille versie op die aantrekkelijk is voor een groot en jong publiek, maar nergens oppervlakkig wordt. Een voorstelling rond liefde, verraad, verzengende jaloezie en de negatieve kracht van manipulatie. Vooroordelen en discriminatie krijgen in deze hiphopversie nadruk. Dat wordt met de nodige ironie en humor gebracht. Maar echt beklemmend wordt Othello in de wurgscène. Als de tragische held zijn handen om de hals van Desdemona legt, komt opeens al dat nieuws over noodlottig huiselijk geweld tot leven.

Foto: Serge Ligtenberg