‘Nou moet ik jullie direct iets naars vertellen, helemaal niet leuk, maar ik ben dood’, zo begint oma Izzy de voorstelling Oma Eindbaas (6+), in de studio van Het NUT aan het Berlijnplein in Utrecht. Kleinzoon Orpheus heeft daar, vanuit het publiek en verscholen achter een videogame, direct een weerwoord op, namelijk dat dat natuurlijk helemaal niet waar is.

Zo is bij het startschot meteen duidelijk in welk verhaal we zijn beland. Regisseur Lara van Hoof maakt met Oma Eindbaas een jeugdvoorstelling over doodgaan, geïnspireerd door de mythe van Orpheus. Kleinzoon ‘Oorfje’ (Claudia Kanne) wordt na het overlijden van zijn oma uit de realiteit geplukt en in een videogame gedropt, waar hij op zoek gaat naar oma Izzy (Katelijne Beukema) om haar terug te halen.

Het is namelijk helemaal niet logisch dat ze dood is: doodgaan is voor oude mensen, en oma Izzy droeg nog sneakers, had nog geen grijze haren en speelde videogames met hem. Oorfje gaat het gevecht aan met Charon de veerman, Cerebrus de driekoppige hond en uiteindelijk met Hades zelf, terwijl hij iedereen tegenspreekt die hem probeert te vertellen dat ze er toch echt niet meer is.

Het NUT werkte samen met de HKU voor het ontwerp van een daadwerkelijke videogame, waarin je daadwerkelijk de levels kunt spelen die Orpheus in de voorstelling doorloopt. Om de voorstelling heen wordt daarbij ook een speurtocht gehouden, waardoor de gehele ervaring van Oma Eindbaas interactief en uitnodigend aandoet.

De videogame-esthetiek vertaalt zich op de vloer (een toneelbeeld van Calle de Hoog) naar een stapel aan langwerpige ballonnen in witte, zwarte, blauwe en paarse kleuren. Het zijn veelzijdige rekwisieten, van de rivier Styx tot extra hondenhoofden, van harnas tot wapens – waarmee natuurlijk ook lekker gegooid en gemept kan worden.

Ook in spel en tekst kenmerkt Oma Eindbaas zich door een fijne eenvoud en lichtvoetigheid. De tussen- en eindbazen zijn zowel in de game als in de voorstelling te verslaan door de juiste (letterlijke of figuurlijke) knop in te drukken. De twee actrices vertolken samen alle personages die langskomen. In alle dialogen (in een tekst van Floor Leene) zeggen Oorfje, Izzy en alle anderen precies waar het op staat. Langzaam komt Oorfje dan ook zijn verdriet onder ogen, en daarmee ook de realisatie dat oma terughalen niet zo makkelijk is als hij had gehoopt.

Het verhaal van Orpheus, met al zijn complexe mythologie en overwegingen over het leven en de dood, wordt hierdoor in een passende vorm gegoten voor dit jonge publiek. De kernboodschap van de mythe blijft namelijk prima overeind: soms gaan mensen dood, en de acceptatie daarvan is en blijft moeilijk.

Foto: Sjoerd Derine