De sonore stem van een man klinkt in de ruimte van Frascati 4, Amsterdam. Hij spreekt in het Portugees en de Engelse vertaling kunnen we als projectie meelezen. De man zelf zien we niet. Terwijl hij praat, beweegt de Frans-Nederlandse performer Ika Schwander (1999) zich over het toneel, ze loopt op hoge verende stelten, aluminiumkleurig.

De voorstelling heet of all your words and soft strange ways, naar concept en regie van Schwander uitgebracht door Frascati Producties. Die stelten zijn geïnspireerd door een zwaar, bijna fataal auto-ongeluk dat de Amerikaanse jonge vrouw en klimaatactiviste Julia Butterfly Hill trof, waarvoor ze een jaar lang intensieve therapie moest volgen, om weer normaal te kunnen bewegen en lopen.

De performance is complex, soms té complex omdat er grote sprongen in de tijd worden gemaakt. Dat is jammer. Op het achtertoneel zien we dromerige, zwevende beelden. De hoofdrol in de 70 minuten durende uitvoering wordt vertolkt door de sprekende oudere man, Marcelo Evelin, die aanvankelijk voor het publiek verborgen zit. Hij is afkomstig uit Brazilië en vertrok in de jaren tachtig naar Europa, om dans te leren. Daar ontmoet hij, in Parijs,  de wereldberoemde Russische danser Rudolf Nurejev (1938-1993) die in 1961 Rusland was ontvlucht. De ontmoeting vond plaatst in Parijs. Evelin bewondert de charismatische Nurejev.

Daarna verandert de focus van de voorstelling naar een jongen die Evelin in de museumwinkel van het MoMa in New York ontmoet. Dit is het begin van een stormachtige liefdesverhouding die hen ook naar Amsterdam brengt. Hier is het thema van de dans losgelaten en gaat het om Marcelo’s lovestory, zoals hij die aan Ika vertelt.

Als Evelin eenmaal te voorschijn komt, zien we een man met een grijswit oplichtend baardje die enkele danspassen maakt, soepel en geoefend, op geluidloze mocassins. Ook hij verliet zijn vaderland, in dit geval Brazilië, om in Parijs dans te gaan studeren. Dat verbindt hem met Nurejev. Evelin zou naderhand onder meer in Nederland bij verschillende dansgezelschappen als danser en choreograaf bekendheid verwerven.

De teksten van Evelin getuigen van grote poëtische vertelkracht, waarbij dans of beweging slechts een minimale rol speelt. Hij zegt vooral geïnspireerd te zijn door Ika die hem leerde vertellen, over zijn dromen en nachtmerries, over zijn liefdes en zijn passie voor dans. Als hij is aanbeland bij een stoel waarvan de zitting gekanteld kan worden en hij bijna ondersteboven ligt, wikkelt Schwander zijn hoofd liefdevol in doeken. Zij heeft haar stelten afgedaan. Die transformatie van stelten naar ‘gewoon’ lopen is een mooi moment.

Op het podium staat een kleiner podium, dat ronddraait. Veel actie is er niet, totdat Schwander afgaat en terugkeert als een lookalike van Evelin. Ze draagt een masker dat oplicht, net als Evelins gezicht. De scène die hierop volgt is te bijzonder om te onthullen, dat moet elke toeschouwer voor zich beleven. In elk geval zingt Schwander als het ware met haar lichaam, waarbij een microfoon de klanken opvangt en versterkt, een prachtig, extreem intiem liefdeslied. Het contrast tussen de blootheid van haar gespreide benen en het masker met de zilverwitte baard van de oudere man voor haar gezicht is ontregelend en vervreemdend.

In dramatisch opzicht is het een krachtige scène, waarin verlangen en verlamdheid (die nog voortkomt uit de voorgaande scènes met de stelten) samengaan. Daarna leest ze een in het Frans gestelde liefdesbrief aan Marcelo voor, ook weer prachtig van taal.

Schwander studeerde in 2023 af aan de Toneelacademie Maastricht met de indrukwekkende performance è vero è vero è vero. Die ging over een seksueel trauma. Met of all your words… onderzoekt ze de afstand in generaties en hoe die doorwerkt in onze manier van kijken: een jonge vrouw versus een oudere man. En hoe die twee uitersten toch bij elkaar komen, met elkaar verbonden door beweging. In de beide monologen, die van Evelin en Schwander, speelt als belangrijkste factor de onbereikbaarheid van de ander door, en daardoor de onmogelijkheid de leegte en het gemis als de ander er niet is op te vullen.

Foto: Lila Rodrigues