De Vlaamse danser en performancekunstenaar Jan Martens mengt beweging en taal op intrigerende wijze. Zijn performance Ode to the attempt doet een poging om de altijd complexe vraag te beantwoorden of dans iets kan betekenen en zo ja, wat dan.
De basisopstelling die Martens op het podium kiest is de comfortabele plek achter zijn MacBook. Vanuit hier zet hij zelf zijn muziek aan. Ook projecteert hij een lijst van elf punten op het achterdoek die hij in de tekstverwerker op zijn laptop steeds bijwerkt. De lijst leest als de indeling voor de voorstelling. ‘An attempt to start moving‘ is punt twee, ‘an attempt to bow‘ is het laatste punt. De zwarte letters op witte achtergrond roepen bovendien de associatie op met een academische lezing of een zakelijke presentatie. Hierdoor lijkt het alsof Martens zijn eigen regisseur is, die zichzelf tijdens de voorstelling corrigeert. Zo vervangt hij het punt ‘an attempt at an interlude‘ door: ‘an attempt at an interlude with my friend Schubert and some thoughts slash information such as: perfection is borring [sic] en the past is over‘. Dit alles gebeurt onder begeleiding van de muziek van Schubert. Zo lijkt het verschil tussen het maken en het uitvoeren van de performance te vervagen.
Bij andere punten laat Martens het computerscherm voor wat het is en maakt hij enkel gebruik van dans. ‘An attempt to go minimal‘ begint met kleine salsapasjes op de plaats. Die vergroten zich naar grotere chassés, die uiteindelijk gedraaid en met wijd gestrekte armen uitgevoerd worden. ‘An attempt to define things better‘ is een stuk choreografie dat bestaat uit steeds preciezer geplaatste armen. Zwaaibewegingen en maaiende armen worden scherper, groter, nadrukkelijker. Je ziet hoe bewegingen steeds beter gedefinieerd kunnen worden. Dat dit een uitputtingsslag betekent voor Martens blijkt wel wanneer die bij afronding van dit punt de zin verandert in ‘an attempt to kill myself in three minutes‘.
Ode to the attempt lijkt gebruik te maken van de tegenstelling tussen de theatrale uitvoering enerzijds (dans, geprojecteerde beelden) en de reflectie op die uitvoering anderzijds (het aanpassen van de tekst voor de programmaonderdelen). Echter, bij nader inzien betwist Martens juist het onderscheid tussen deze zaken. Het aankondigen van een volgend onderdeel, het maken van een grap, een vraag stellen aan het publiek: het zijn net zozeer performances als dat dans performance is.
Martens laat dans aan zeggingskracht en betekenis winnen door choreografie op gelijke voet te plaatsen met gestes en gebaren. Dans wordt dan niet ingezet om een verhaal te vertellen en technische virtuositeit te tonen, zoals dat in klassiek ballet gebeurt. Ook wordt het niet beperkt tot het domein van het abstracte, waar het enkel om een spel tussen vormen gaat dat los staat van betekenissen in de ‘echte’ wereld. Ode to the attempt laat juist zien dat de echte wereld waarin we leven, met zijn selfies, stijlfiguren en coole houdingen, een wereld van performances is.
Foto: Ben Nienhuis
Misschien is het die kleur, dat indringende oranje uit de lichtbak. Dan: de contouren van een kuit, scheenbeen,voet, verkrampt bijna. Dat je onwillekeurig denkt: Francis Bacon. (meer…)
Attempt on Dying, poging tot sterven, is de meest treffende titel die maker Boris Nikitin (Zwitserland) had kunnen kiezen voor zijn autobiografische stuk. In deze sobere monoloog neemt hij zijn publiek mee door het ALS-ziektebed van zijn vader, en diens wens om zijn leven middels zelfdoding te beëindigen. Het resultaat is een nuchtere, rauwe theatertekst waarin hart en hoofd met elkaar worstelen. (meer…)
Hoe kan je ontsnappen aan de werkelijkheid? Bestaat er een vluchtroute of moet je als in een escape room de juiste combinatie van verborgen sleutels zien te vinden? How To Exit A Reality (Attempt 1 of 19) is een filosofische, poëtische en komische performance over de de kracht en de grenzen van onze verbeelding. (meer…)
De twee delen van Górecki’s Concert voor klavecimbel en strijkers – het ene opzwepend en lyrisch, het andere ronduit dreunend, met een eindeloos uitgesteld einde – domineren het nieuwe werk van choreograaf Jan Martens, dat na staande ovaties in Avignon, afgelopen weekend in ITA de Nederlandse première beleefde. (meer…)
‘Democratisch gezien ben ik zwart, want wie kijkt er nu hier,’ zegt de volledig in zwarte kleding gestoken Julia Wilms terwijl zij naar haar grotendeels verborgen blanke huid onder haar truitje kijkt. Zorgvuldig hebben performers Wilms en Andrea Bozic tijdens de voorstelling Intergalactic vanuit het niets een kader geschapen om de toeschouwer bewust te maken […]
