Ze praten snel. Over een leuke dude uit de zesde. Over hun werkstuk voor geschiedenis. Over of een foto op Instagram van iemand in een Nike-topje porno is. Anna en Nadia zijn vriendinnen en ze zijn het niet altijd met elkaar eens. Dat geeft niet, ze helpen elkaar in de puberale zoektocht naar wie ze zelf zijn. Los van hun ouders. In de wereld van nu, te midden van twee extremen die elkaar niet langer verdragen: het westerse vrouwelijk schoonheidsideaal en terroristische aanslagen door moslims waar politici handig hun populariteit mee vergroten.

Nadia toont haarfijn de emotionele kiem die een islamitisch meisje kan doen besluiten om de westerse wereld waarin ze is opgegroeid, de rug toe te keren. Ook al heeft ze liberale ouders en een intelligente, Nederlandse beste vriendin met wie ze alles kan bespreken.

Schrijver en regisseur Daniël van Klaveren maakte eerder de bijzonder indringende klasvoorstelling Jamal over een radicaliserende jongen en zijn mentor. Nu laat hij zien hoe Nadia zich steeds eenzamer en onbegrepener gaat voelen, omdat ze zowel voor de westerse wereld als voor haar islamitische familie altijd ‘de ander’ zal blijven.

In een klaslokaal van het Barleaus Gymnasium in Amsterdam spelen Stefanie van Leersum en Jouman Fattal samen met twee videoschermen waarop goed gedoceerde beelden over aanslagen en schoonheidsidealen voorbij komen. Van Leersum is als Anna een flapuit, goudeerlijk en daarin af en toe komisch. Fattal als Nadia is ingetogen, maar scherp. Net als Anna is ze onzeker en op zoek naar bevestiging. Waar Anna die zoekt in likes op haar blog en complimentjes over haar uiterlijk, zoekt Nadia die bij Brahim, een jongen uit het kalifaat die ze op internet heeft ontmoet.

De actrices weten een subtiele en heldere toon te raken. De opvattingen van hun personages zijn zo levensecht dat je je in de intieme ruimte van het lokaal onwillekeurig met allebei gaat identificeren. Daardoor brengt hun ruzie – als ze steeds verder van elkaar verwijderen en Nadia lijkt te zwichten voor Brahims oproep om naar het kalifaat te komen – een diep dilemma over. Ze verwijten elkaar naïviteit over wat respectievelijk westerse journaaluitzendingen en Brahim vertellen over de wereld. En ze hebben allebei gelijk.

Van Klaveren heeft een bijna onbeschrijflijk knappe, psychologisch tot in de diepste krochten uitgekristalliseerde tekst geschreven. Een tekst over kwetsbaarheid voor manipulatie. Maar ook een tekst die uiteindelijk zonder moralistisch te zijn, oproept om toch alsjeblieft met elkaar in gesprek te blijven. Want ‘het leven werkt niet met waarschuwingsbordjes’ en ‘onbegrip hoeft geen eind te zijn, maar kan ook een nieuw begin zijn’.  Nadia is zonder opsmuk en genuanceerd. Een staaltje zeldzaam vertoond levensecht theater over een van de allerbelangrijkste onderwerpen van deze tijd. Deze voorstelling moeten alle schoolkinderen in Nederland en ver daarbuiten zien.

Foto: Bart Grietens