De perfecte plek voor een jubileum, die zocht jeugdtheatergezelschap Speeltheater Holland. Om daar na zevenendertig jaar het stokje over te dragen aan de volgende generatie theatermakers. Ware het niet dat die beoogde opvolgers op het allerlaatste moment toch meer brood zagen in het overnemen van een ander gezelschap. Dus maakten artistiek leiders Saskia Janse en Onny Huisink van de jubileumvoorstelling Mysteries op Marken een afscheidsvoorstelling. De perfecte plek hadden ze er al voor gevonden.
De wind suist rondom de houten huizen, wolken jagen voorbij, vogels krijsen over de velden en het water. Op Marken, een pittoresk Noord-Hollands voormalig eilandje, leeft men samen met de elementen. In Mysteries op Marken komen in kleine voorstellingen steeds aspecten van het nog steeds behoorlijk geïsoleerde dorp aan het licht. Soms behoorlijk letterlijk, zoals in een nogal saai verhaaltje van prominente inwoner Aart Staartjes over de geschiedenis van het dorp of in een vreemd theatraal intermezzo over een mislukte poging om een kanaal recht door het dorp aan te leggen.
Maar vaker komt Marken in meer abstracte zin aan bod. Zoals in Dwaze Klaasje, het ontroerende verhaal van Anne en haar dove geliefde Klaas die met zijn handen spreekt. Klaas wordt in het dorp niet geaccepteerd en wil elders een nieuw leven opbouwen. Het noodlot treft hem. In een verrassende regie van Lise-Lott Kok spelen oudgediende Edda Barends, de jonge accordeoniste Fiora Beuger en de sprankelende Daan Frumau een mooi spel met muziek, beweging, gebarentaal en tekst.
Het mysterie van de liefde is een vrijwel woordeloos spel, gespeeld in het water van het IJsselmeer. Met Oudhollandse schlagers, kussende delftsblauwe poppetjes, heel veel koffers en een muezzin vertelt regisseur Margrith Vrenegoor het verhaal van een man en een vrouw die elkaar langzaam naderen. Hoewel soms een tikje te simplistisch, vertedert de voorstelling toch door haar compromisloze karakter. En door het geweldige ‘decor’: het grote water met Almere aan de ene en het Paard van Marken (de vuurtoren) aan de andere kant.
Niet alle voorstellingen zijn buiten. Mysteries op Marken begint in een onvervalste Markense schuur. Hier voeren twee boerinnen een veeltalige en hilarische act voor toeristen op, waarin ze de ins en outs van het originele Markense leven demonstreren. Hun taalbeheersing is even rijk als dynamisch; soepel schakelen ze van Engels naar Frans, Spaans, Japans, Italiaans, Zweeds en even soepel gaan ze van stewardess naar poppenspel naar klompendans. Het treurige addertje onder het gras (waargebeurd, vertelt de eigenaar van de schuur na afloop) komt wat minder goed uit de verf, maar vermakelijk is dit Huisje Kijken van Lieke Benders zeker.
De meest verrassende parel uit deze mysterieketting is de voorstelling Droogland, in regie van (ooit beoogd Speeltheater-opvolger) Elien van den Hoek. Op een prachtig hoekje land, tussen huisjes, dijk en paarden, wonen een geit-man en een geit-vrouw in armoe, honger en frustratie over het ontbreken van een kind. In eenvoudige en sterke beelden ontspint zich een liefdevol verhaal. Bijzonder element is de live gesamplede blaasmuziek van Radek Fydek, die in een bootje in een sloot dobbert. Indrukwekkend zijn ook de prachtige en zeer expressieve geitenmaskers die de spelers dragen, waardoor ze zeer geloofwaardig tot geit-mens transformeren. Een krachtige voorstelling die een waar Oerolgevoel oproept.
Onny Huisink en Saskia Janse hebben zich voor dit omvangrijke project op de achtergrond gehouden, zich ondersteunend en faciliterend opgesteld. Met een paar (niet alle) zeer geslaagde producties als resultaat, realiseren ze een mooi afscheid. Ondanks dat Speeltheater Holland niet als zodanig blijft bestaan, leven hun theatermakerskwaliteiten toch in deze jonge makers door.
(foto: Geert Snoeijer)
