In de verte zakt de zon langzaam achter de horizon. Voordat zij definitief verdwijnt, omhult haar oranje schijnsel de metershoge berg roestbruin schroot met een fraai aura. Het is een mooi contrast, die enorme hoeveelheden gebruikt metaal op het bedrijfsterrein van SimmereN Schroot aan het Groninger Winschoterdiep tegenover de uitgestrektheid van de achterliggende velden.
Het is op deze extreme plek, waar grootse industriële activiteit de natuur ontmoet, dat Missie zkt. Massa zich afspeelt. De missie is die van theatermakers Thijs Prein en Merijn de Jong. Zij willen een stem geven aan de schreeuwende mens ‘die voortdurend de wereld wil veranderen’, waarbij zij zichzelf de vraag stelden: hoe dan? En daar komen wij om de hoek kijken. Het publiek, de massa. Want de wereld veranderen in je uppie, dat schiet natuurlijk niet op.
Dus moeten onze handen uit de mouwen. Na de dwingende oproep ‘volg mij!’ sjokken we over het uitgestrekte bedrijfsterrein, tussen de bergen op recycling wachtend schroot, naar de plek waar Prein en De Jong in de huid kruipen van de Viktor Chlebnikov en Vladimir Majakovski, de twee dichters die in 1917 de Russische Revolutie enthousiast verwelkomden. Een vreugde die van niet al te lange duur zou blijken te zijn. In de woorden van tekstschrijver Ko van den Bosch: de Russische Revolutie, een waar getreurd verhaal.
Maar eerst: aan het werk! Als we willen zitten zullen we eerst zelf de opgetaste bierbankjes moeten uitklappen en neerzetten. En dan nog is het niet gedaan, qua participatie. Een constructie, bestaande uit grote metalen masten, moet opgetakeld worden. Een heikel karwei dat in delen tijdens de voorstelling uitgevoerd moet worden. Net zo lang totdat de langste buis, uitgerust met uitstekende delen, metershoog de lucht in priemt.
Tussen alle werkzaamheden door proberen Chleb en Maja, zoals de twee dichters elkaar noemen, hun revolutionaire ideeën van indertijd te onderzoeken. Wat is er terecht gekomen van hun Sturm und Drang van indertijd? Bij De Warme Winkel mochten we onlangs zien hoe de nabestaanden er met de erfenis van (de dode) Majakovski van tussen gingen, hier is Maja springlevend. Van dichten komt weinig terecht, daarvoor heeft hij het te druk met het tekeer gaan tegen het verziekte kapitalisme en zijn uitwassen. Het is Van den Bosch op zijn sterkst. Alsof het door hem verfoeide neoliberalisme telkens nieuwe krachten bij hem losmaakt. Woede als creatieve impuls, hoe revolutionair wil je het hebben? Zoals hij kan kankeren op design of het begrip ‘toegevoegde waarde’ is even vindingrijk als onnavolgbaar.
Onder een afdakje, terzijde van de speelplek, voorzien de drie muzikanten van Tin Men and the Telephone de wilde dialogen telkens van een passend geluidsdecor om af en toe los te gaan in een uitzinnige piepknorpunksong of, in een nummer tegen algoritmes, een partijtje agressieve rapcore. Op dat soort momenten zindert de voorstelling en voel je iets van de woede enerzijds en de euforie anderzijds die ten tijde van de Russische Revolutie het volk in zijn ban gehouden moet hebben. Of althans, deze twee dichters.
Maar lang niet alles is even sterk. Het lesje over het functioneren van het kapitalisme, met ingewikkelde symbolen, deed me denken aan het kip-en-het-ei college dat in Oostpools Robin Hood zit. Van nul en generlei (toegevoegde) waarde. Net als de in een noodtempo gespuide samenvatting van de geschiedenis van de Russische Revolutie of de eindeloze opsomming van verschillende soorten doping.
Voordat de voorstelling eindigt in een verstilde epiloog heeft Prein/Chleb nog geprobeerd naar de hemel te reiken door de opgerichte mast te beklimmen. Een ijdele poging. Beneden heerst ondertussen de totale chaos. In een orgie van rook en vuur worden verfpotten met inhoud tegen doeken gesmeten en banjert Maja rond met een cirkelzaag. Dat in deze apocalyptische wereld Donald Trump tevoorschijn komt spreekt boekdelen: we kunnen maar zo met z’n allen aan de rand van de afgrond staan. In de epiloog klinkt dan ook: we reiken niet meer naar de hemel, we graaien.
Een trieste conclusie.
Foto: Bob de Vries
