Het was een dolle boel in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw. Het deed mij een beetje denken aan de ‘inklusieve konserten’ van zo’n halve eeuw geleden, toen ook alle grenzen tussen genres werden doorbroken en er tijdens de muziek ongegeneerd kon worden verteld, gelachen en geschmierd. (meer…)
Zes grijze mannen met een grote liefde voor de blues. Actrice Elsje de Wijn met haar grootmoeders fotoalbum. En een grootmoeder die vele grote namen uit de bluesmuziek ontmoette door als een van de weinige witte hoteleigenaars in een zuidelijke Amerikaanse staat ook zwarte mensen te verwelkomen. Voeg deze elementen bij elkaar en je hebt een rustig avondje uit met Elsje en de Bluesmannen.
In 2009 presenteerden de bluesmannen een eerste, eenmalig bluesprogramma, waarin bluesgeschiedenis ook al een centraal thema vormde. Inmiddels is iedereen ouder en grijzer, maar de liefde voor de blues is onveranderd. En daarnaast heeft Elsje de Wijn zich gevoegd bij het gezelschap, om de avond van extra kleur te voorzien.
Tussen het bladeren door oma’s fotoalbum door, presenteren Elsje en de bluesmannen een soort muzikaal theatercollege over de ontwikkeling van de blues. Foto’s, songteksten en muziek van ‘Father of the blues’ W. C. Handy en Ma Rainey(’s Black Bottom) tot aan ‘I’m a man’ Muddy Waters. Met een minimum aan informatie en een maximum aan bluesmuziek, dat dan weer wel.
Muzikaal is de avond prima in orde, dus liefhebbers van de oude rhythm-and-blues vallen met hun neus in de boter. De zes muzikanten hebben de eenvoudige nummers voorzien van extra instrumenten als mondharmonica, mandoline en wasbord voor een extra rijk geluid. De Wijn vult aan met sfeerimpressies uit het hotel waar de grote mannen en vrouwen van de blues hun blues-battles hielden en waar ze het grote alcoholverbod uit 1926 omzeilden. Ook behandelen we een klein stukje segregatie als de Jim Crow Laws hun intrede doen.
Het fotoalbum is een aardig idee, maar schept ook een vrij statische vorm voor deze muziekstijl. Volgens de verhalen uit het hotel zorgde de blues ooit voor een vloer vol dansende mensen, die met bankbiljetten naar de muzikanten gooiden.
Honderd jaar later volgt keurig na elk lied een applausje. Staat iemand op het punt door een lied heen te applaudisseren, dan neemt zanger Fons Duin de moeite om snel even te roepen ‘We zijn nog niet klaar!’, om even later vriendelijk toestemming te geven, waarna De Wijn als een schoollerares door het applaus heen begint te praten om dat weer zo snel mogelijk in de kiem te smoren.
Roerig als de geschiedenis van de blues is, vormt de muziek een kalm contrast. Drie akkoorden, twaalf maten, twee zinnen, één statement op een langzame vierkwartsmaat. Met deze bluestonen hebben Elsje en haar mannen een stressloos avondje uit vormgegeven, waar je ook nog iets van opsteekt.
Foto: Maarten Eilander