De Duits-Nederlandse Sven Ratzke weet precies waar en hoe zijn muzikale talent en androgyne voorkomen het beste tot hun recht komen. Als de seksuele veelvraat Frank-n-Furter in de Rocky Horror Show, als verleider in een rokerige, zwoele Berlijnse nachtclub, als vertolker van het repertoire van David Bowie en nu ook weer met Venus & Mars. (meer…)
‘Ik ben niet geboren, ik ben verzonnen’, verzucht Sven Ratzke, enkele minuten na het begin van Marlene. De zin, deel van de theatertekst die Connie Palmen voor hem schreef, zindert gedurende de hele voorstelling nog na en wint steeds meer aan kracht. Sven Ratzke, Nederlands-Duits entertainer en zanger, zet in Marlene op weergaloze wijze Marlene Dietrich – en haar wereldberoemde liederen – terug in de schijnwerpers.
Het leek een waagstuk. Want wie kent haar nog, de Duits-Amerikaanse zangeres en filmdiva, die haar grote roem vergaarde tussen 1930 en 1970 en in 1992 als een kluizenaar stierf in Parijs? Ja, ze was een fenomeen, verhuisde uit walging voor Hitler en zijn Nazi’s van Berlijn naar New York, trad tijdens de oorlog op voor de geallieerde soldaten in Europa, werd als landverrader betiteld, beschimpt toen ze niet terugkeerde na de oorlog en beschimpt toen ze dat in 1960 wél deed. Het deerde haar niet, ze was een vrijgevochten vrouw, met indertijd wereldberoemde benen. En wereldberoemde minnaars.
Het doet er bij het kijken en luisteren naar Ratzke niet toe of je de naam en faam van Dietrich wel of niet kende. Ratzkes metamorfose tot de diva is zonder enige voorkennis fascinerend en opwindend. In Duitsland, waar Dietrich nog steeds een grote naam is, kreeg Ratzke minutenlange ovaties en juichende kritieken na de première in Berlijn. Het moet raar lopen als dat in Nederland anders gaat worden.
Marlene bestaat uit twee totaal verschillende delen. Met een pauze. Het is de weergave van een dag uit haar leven. Ze is al op leeftijd en we zien voor de pauze een nukkige, weemoedige, grillige en ijdele Dietrich in haar kleedkamer, voor een concert. Soms laat ze haar masker vallen. Dan toont ze haar kwetsbaarheid als eenzame diva op haar retour. Ze verlangt niet meer die legende te zijn die ze voor haar publiek nog altijd is. Haar persoonlijke assistente Vivian, gespeeld door Julia Herfst, houdt haar bij de les.
Het is prachtig gespeeld, Palmens teksten zijn kort en veelzeggend. Maar Ratzke vraagt ook geduld. Slechts een paar keer zet hij een lied in, maar we horen alleen wat flarden. Als na de pauze het doek opgaat is alles anders, dan staat hij daar werkelijk als die grote artiest Marlene Dietrich, in al haar glorie, met al haar verleidelijke poses, wulpse oogopslagen. Daar zaten we op te wachten en dat wachten wordt volop beloond. Ze trekt alle ogen en oren naar zich toe en hypnotiseert je drie kwartier. Begeleid door Jetse de Jong, een sublieme pianist en arrangeur.
Er volgen prachtige bewerkingen van onder meer La vie en rose, Lili Marleen, Ich bin von Kopf bib Fub auf Liebe eingestelt, Koffer in Berlin. En een adembenemende versie van het anti-oorlogslied Sag mir wo die Blumen sind. De zaal slaakte een zucht na de laatste noot.
Ratzke zegt met deze voorstelling een ode aan Marlene Dietrich te brengen, maar met dat simpele woord doet hij zijn voorstelling te kort. Hij heeft een monument voor haar opgericht. Gaat dat vooral zien.
Foto: Alek Bruessing
waar te beginnen? En hoe te eindigen…? En dat allemaal binnen een (zeer) beperkt tijd, tenzij je er een “drie-akter” van 4 uur van wilt maken?
Een reuzegroot dilemma dat Sven uitstekend opgelost heeft!
Qua tijd EN inhoud; waar deze diva urenlang boeit en kan boeien ( neem bijvoorbeeld de mannen die ze in haar leven “versleet” of als een blonde engel met liefdesverdriet achterliet…. de grote en prachtige Erich Marie Remarque om er maar een te noemen! ). Niettemin neem Sven een uiterst doordachte en correcte keuze door de juiste keuze te maken en zich niet met randzaken of commercieel effectbejag bezig te houden, maar juist voor het essentiële te gaan in vorm en presentie! Zoals hij dat ook ooit met de Dreigroschenblues in 2012 deed. Subliem! Tevens een kenmerk van Sven door de jaren heen, in al zijn shows terug te vinden.
Ooit sprak ik hem enkele jaren geleden aan met de hoop wat Duits te laten horen, bijvoorbeeld eens het lied “sag mir wo die Blumen sind” te mogen horen ( Niet a la Knef, maar a la La Dietrich) en kreeg nu wat ik vroeg en hoe !
Allereerst terug naar het leven van La Dietrich; hij confronteert ons meteen met het schone en ook tragische van deze vrouw en houdt ons bij de les. In plaats van de glorieuze aanbidding, blijft hij trouw aan de realiteit zoals die prachtig beschreven is in de biografie van haar dochter Maria Riva. Dat is een directe binnenkomer, waardoor je meteen stil wordt en bij de les wordt gehouden. Pittig en mooi in de tragiek van de vrouw in de laatste jaren in Paris! Wenn schon, denn schon und ohne wenn und aber!
Dit nodigt ook uit om de genoemde biografie ( een aanrader trouwens) te lezen.
Dan terug naar het tweede deel van de voorstelling; zoals te verwachten boeit Ratzke zoals bij al zijn voorstellingen vanaf de eerste song en is de keus uit het grote repertoire, speels maar tevens een uitstekende weergave om ons kort maar krachtig te laten proeven van hetgeen deze diva te bieden had en heeft. Met als uitsmijter een lied dat ik sinds Udo Lindenberg’s “Atlantic Affairs” voorstelling over de Duitse emigranten in W.O. II niet meer gehoord had en uiterst doeltreffend is voor haar tragische terug keer met haar koffertje dat nog in Berlin stond…Die Seligkeiten vergangener Zeiten, Sind alle noch in meinem kleinen Koffer drin !
Kortom …Lange Rede kurzer Sinn: een dikke aanrader en voor diegene die deze voorstelling gezien hebben; ga deze in Duits kijken ..in Berlijn,. Lijkt me een topper!
Ter info: in Maastricht waar ik deze voorstelling gezien heb ( en trouwens ook la Dietrich zelf ooit voor mijn ouders opgetreden heeft (https://nos.nl/bevrijdingsjaar/bericht/2319663) zaten veel van onze Duitse buren die genoten en uiterst tevreden de zaal verlieten. Staande ovatie die “Onkel” Sven kreeg was niet overdreven en zeer zeker welverdiend !