Recenseren kan soms een riskante onderneming zijn. Niet omdat beledigde podiumkunstenaars soms wraak willen nemen: dat komt zo weinig voor dat zo’n risico verwaarloosbaar is. Maar wat als het gaat om het beschrijven van een voorstelling die de verantwoordelijke maker ervan ernstig kan bedreigen, niet alleen in zijn artistieke bewegingsvrijheid maar concreet in zijn dagelijks leven? In Made in China 2.0 beschrijft Chong zijn wederwaardigheden als theatermaker en openbaart hij welke strategieën hij en zijn collega’s ontwikkelden om zich ███████████████████ toch uit te kunnen spreken.
Zijn gepassioneerde betoog steekt hij in het Engels af, op een enkele scène na, waarin hij een denkbeeldig aanwezige toespreekt in het Mandarijn. █████████████████████ ████████████████████ ██████████████████████████████████████████ ██████ █████████████████████████████████████████.
Hij vervolgt zijn verhaal over zijn weg naar het theater en zijn succesvolle eerste producties. ████████████████████████████████ Aanvankelijk moesten alle teksten van tevoren voorgelegd worden aan de censor die door de overheid aangesteld is. Chong toont in een amusante scène hoe de kunstenaars erin slaagden aan deze teksten beelden toe te voegen die een andere lading aan de tekst verlenen, een lading die het publiek vervolgens moeiteloos kan decoderen. Bijkomend voordeel: het Mandarijn is een toontaal en zoals alle toontalen biedt dat een scala aan mogelijkheden om bepaalde boodschappen te maskeren of te vermommen: een andere stembuiging kan de betekenis van hetzelfde woord radicaal veranderen.
Op een gegeven moment kregen de autoriteiten dit procedé in de gaten en werden de podiumkunstenaars verplicht om een censor toe te laten bij hun generale repetitie ████ ██████ ████████████████████ ████. Hij werkt in een voorbeeld uit hoe de censor een in de voorstelling gebruikt beeld aanpast ████████████████ █████████████████ ███
Naast zijn beroepsmatige confrontaties met de censor, beschrijft hij ook de reacties van zijn vader die hem bepaald niet bijstaat in zijn werk. ████████████████████ ███████████████. Echo’s van wat bekendstaat als socialistisch realisme gemengd met cliché-elementen van feestelijke parades brengen het ideaal in beeld van Made in China (maar wel 1.0). █████████████████████████████████████████████████████████
De gekozen vormgevingsmiddelen – zoals eenvoudige maar zorgvuldig gekozen rekwisieten: papier, ███ ████████████, twee camera’s, een tafel en een projectiescherm van wit A4-papier en een ventilator – verwerkt hij doeltreffend tot een aantrekkelijk en stijlvol geheel, waar Emma Valente ongetwijfeld medeverantwoordelijk voor is.
Chong communiceert direct met het publiek. Hij doet dat geanimeerd en schept daarmee een aantrekkelijk portret van een integere podiumkunstenaar die ondanks het keurslijf van zowel de censuur als van zijn familie zijn boodschap publiekelijk wil uitdragen. Door deze lichte toon is het aan het publiek om de duisterdere kanten ervan te vermoeden: ██████████████ ████████████████ ███████████████████████████ ██████████████ ███████████████████ Open, opgewekt zelfs, relativerend waar mogelijk, apert waar nodig, nergens opdringerig maar altijd overtuigend herinnert hij ons eraan dat de kunsten niet overal in alle vrijheid beoefend kunnen worden: █████████████████████ ███████████████████████████████████████████████████████ ██████████████
Festival Noorderzon is niet zo kapitaalkrachtig als het Holland Festival, maar slaagt erin eenzelfde internationale reikwijdte te hebben, door het uitnodigen van kleinschaligere producties. Op vier achtereenvolgende dagen kun je voorstellingen meemaken uit Zuid-Afrika, Iran, China, Australië, Chili, Japan, streken die niet vaak vertegenwoordigd zijn op de Nederlandse podia. De voorstellingen hebben door de band genomen een bezetting van één of twee performers en het zijn altijd gerenommeerde makers die vaak ook buiten hun eigen landsgrenzen opereren. Het festival slaagt er wonderwel in om elke voorstelling te plaatsen in een bijpassende locatie. Een compliment is hier op zijn plaats.
Foto: Niels Knelis
