Het zijn een aantal legendarische romans met titelheldinnen als Madame Bovary, Anna Karenina, Thérèse Raquin, Jane Eyre, Effi Briest, Eline Vere. In het onvolprezen festival Brandhaarden valt, na Jane Eyre, de eer te beurt aan de toneelversie Bovary naar Flauberts legendarische roman uit 1856. (meer…)
Shakespeare en Minister Bussemaker openden het Zeeland Nazomerfestival, dat er gunstig uitsprong in de subsidiecarrousel. Directeur Henk Schoute was er blij mee, maar hekelde ook het culturele klimaat waaronder kwaliteit vaak te lijden heeft. Met een Zeeuwse watermetafoor: “Laten we kunst boven NAP houden”. Met de openingsvoorstelling Maat voor maat lukte dat kwalitatief goed.
Het is een losgeslagen bende in Wenen. Dat vindt de hertog zelf tenminste en hij rekent het zedelijk verval zichzelf aan. Daarom benoemt hij heel modern een interimmanager die met zijn hak- en breekwerk de cultuur kan veranderen. Als de puriteinse Angelo de bandeloze jeugd gaat beteugelen, blijft de hertog zelf uit de wind. Hij geeft Angelo zelfs een license to kill: ‘Hier oordeelt uw mond over leven en dood, uw hart over genade.”
De mond doet het prima bij Angelo, maar zijn hart houdt zich stil. Hij ontpopt zich als een zedenpolitieman met Talibanachtige ambities. Hij sluit de bordelen en veroordeelt Claudio tot de strop omdat hij zijn verloofde voor zijn beurt bezwangerd heeft.
Claudio’s zus Isabella komt voor haar broer pleiten en zie: de hertog met ijswater in zijn aderen valt als een blok voor haar. Hij wil zelfs de executie uitstellen in ruil voor haar maagdelijkheid. Zij, die op het punt staat het klooster in te gaan, wil daar niks van weten. Liever een slachtoffer maken op aarde dan de hemelse eeuwigheid verspelen.
Angelo valt niet alleen door de mand als hypocriet, hij is ook hebzuchtig: eerder blies hij een aangekondigd huwelijk af omdat zijn aanstaande Mariana haar bruidsschat verloor bij een scheepsramp. De hertog wist dat, dus je mag aannemen dat hij Angelo met zijn aanstelling een lesje wilde leren. Dat lukt door een list. Angelo wordt ontmaskerd, maar krijgt genade, en iedereen trouwt met iedereen.
Gelukkig nemen regisseur Koen De Sutter en zijn acteurs het stuk niet al te serieus. Ze maken er een lekkere komedie van, die opent met Johnny Jordaans hit Wie heeft er zeepsop in de pruimenpap gedaan?, de opmaat voor de vele seksuele metaforen in Shakespeares komedie Measure for measure, vaak – hier door artistiek leider en festivaldramaturg Alex Mallems – vertaald als Maat voor maat, wat eigenlijk geen Nederlandse uitdrukking is. Daarom wordt de titel ook vertaald als Leer om leer, maar dan mis je de bijbelse oorsprong (‘Met de maat waarmee je meet zal je gemeten worden’). En Boontje komt om zijn loontje is dan weer te banaal en te eenduidig.
Mallems vertaling is soepel en blijft dicht bij Shakespeares mooie taal (‘Jouw hoofd staat zo los op je schouders, dat een verliefd meisje het er zo af kan zuchten’). Het geeft de drie uitstekende acteurs in de hoofdrollen volop ruimte om er een feestje van te maken. Han Kerckhoffs heeft als politiek dier de touwtjes strak in handen en zorgt voor een doortastend einde, met zicht- en hoorbaar plezier. Warre Borgmans komt ondanks zijn Toots Thielemansbril over als een gereformeerde ouderling die ondanks zichzelf moet overschakelen in een man die hartstochten heeft, maar daar niet mee kan omgaan: een prachtige spagaat. We zien hem te weinig in Nederland. Ook Wendell Jaspers wordt geconfronteerd met dilemma’s. Je ziet haar worstelen. Soms gebeuren er dingen die ze zich niet kan voorstellen, wat bekroond wordt met een blik naar het publiek van nou moe in het kwadraat. De tekstbehandeling van alle drie is voorbeeldig, ook als de tekst nog niet helemaal zit. Maar niet alleen hun, ook de andere acteurs is het gelukt hun rol naar hun hand te zetten. De Sutter heeft van de cast een sterk team gemaakt.
En dan de locatie. Tegen de achtermuur van de immense Grote Kerk van Veere heeft Kris Van Oudenhove een berg aarde neer laten gooien. Daar wordt wat weinig gebruik van gemaakt en de betekenis van de berg is mij niet helder, maar het ziet er goed uit en het blijft lekker abstract. Af en toe vliegt er een ongeregisseerd vleermuisje voorbij. Het Zeeland Nazomerfestival is weer begonnen.
Foto: Lex de Meester