‘Zullen we zo langzamerhand eens aanstalten maken?’ Het is een van de favoriete zinnetjes van Paulien Cornelisse. Elk woord in de zin is onbestemd. De taalgevoelige cabaretière stelt na een grondige analyse vast dat het een omslachtige manier is van zeggen: ‘We komen hier nooit meer weg.’ In Aanstalten vloeien de taalobservaties weer rijkelijk in een vermakelijk en ambachtelijk programma. (meer…)
Paulien Cornelisse heeft een minilaboratorium op het toneel gebouwd. Flesjes, buisjes, pipetjes, een microscoop – in haar derde programma Maar ondertussen smeert ze zichzelf uit over dekplaatjes en toont haar cellen vergroot aan het publiek. Sinds de cellen onrustig gedrag vertonen heeft haar binnenkant haar belangstelling, en net als in haar eerdere voorstellingen deelt ze haar particuliere observaties graag met het publiek.
Cornelisse, naast eroticaschrijfster E.L. James de enige auteur die in Nederland de afgelopen tijd meer dan vijfhonderdduizend exemplaren van een boek verkocht, buigt zich in haar nieuwe voorstelling over wat normaal buiten beschouwing blijft, veronachtzaamd wordt of niet wordt opgemerkt. Daar is de 37-jarige cabaretier goed in. Ze signaleert waar de meeste mensen aan voorbijgaan en verbindt haar observaties met een scherpe opmerking of goede grap.
Het meeste op deze wereld gebeurt ondertussen, is het zinnetje waarmee ze haar alle kanten op schietende verhalen aan elkaar punnikt. Terwijl ze dacht gewoon te leven, waren haar cellen iets heel anders aan het doen: die werden onrustig. Onder haar luchtige verteltoon ligt dit keer een serieuzere laag: we denken te weten waar we mee bezig zijn, maar ons lichaam trekt zijn eigen plan. Tijd om de zin van het leven te onderzoeken, vindt Cornelisse, een uitgehold begrip dat ze terloops van een nieuwe betekenis voorziet; in alles wat ze vertelt blijft ze de vrouw met het fijnzinnige taalgevoel die Nederland en masse voor linguïstische eigenaardigheden wist te interesseren met Taal is zeg maar echt mijn ding en En dan nog iets.
Door haar onconventionele blik kantelt ze de werkelijkheid en laat ze ons opnieuw kijken, zoals ook een taalkunstenaar als Joke van Leeuwen dat kan. Daarnaast weet Cornelisse feilloos te raken aan wat voor iedereen herkenbaar is. Ze heeft een voluit lachende zaal op haar hand als ze omstandig uit de doeken doet hoe ze een onwillige vuilniszak probeert te vervangen. Absurdistischer wordt haar verhaal als ze haar DNA tegen het licht houdt en de Neanderthaler in zichzelf ontdekt. Dat is de verrassing van deze voorstelling: Cornelisses binnenkant blijkt materiaal voor net zulke geestige conferences als de wereld die ze buiten waarneemt.
Foto: Mam van Dam