In Maankoningin brengt Club Lam de geschiedenis van een vergeten vrouw over het voetlicht. Maria Theresia van Oostenrijk gaat ten onder aan haar ongelukkige huwelijk met Zonnekoning Lodewijk XIV, die vooral bezig is met zichzelf, zijn affaires en balletoptredens. In de typerende theatermix van Club Lam vol geestige persiflages op de lifestyle van nu, wordt het een even treurige als hilarische voorstelling.
Aan het begin van de voorstelling ligt Maria Theresia (Ella Kamerbeek) kwijnend en lijdend aan een tumor in haar ronde, gouden bed. De hofdame (Annelies Deweerdt) aan haar zijde zingt een sterke Italiaanse aria, soepel begeleid door een toetseniste in glitterjurk (Frédérique Lande). Haar man Lodewijk XIV (Joppe Klein), bijgenaamd Lo, is te zien op het beeldscherm boven haar bed en verschijnt in balletpak ten tonele. De ziekte van zijn vrouw wuift hij weg: ‘De dokters kunnen niets vinden, het is gewoon hysterie.’
Rondom de zieke vorstin prijken de grote screens waarop we haar posts en favoriete influencers kunnen volgen. De personages dragen hun gouden smartphones aan een roze lint, en zoeken de oplossing voor hun problemen op sociale media. ‘Is mijn man een narcist?’, vraagt Maria Theresia zich af. Als hij blijkt te voldoen aan de vijf kenmerken laat ze zich gillend achterover in haar bed vallen.
Na Lolita (2021) en Rubens meisjes (2022) tuimelen ook in Maankoningin historische feiten en eigentijdse fenomenen in een rap en hilarisch tempo over elkaar heen. Club Lam mengt in deze voorstelling heden en verleden, comedy en feminisme, opera en ballet met film en social media. De voorstelling laat een explosie aan stijlen zien die toch samen één theatertaal vormen: die van Club Lam.
Het relatief jonge gezelschap (opgericht in 2018) maakt zich sterk voor het vrouwelijk perspectief in de theaterwereld. Met eigen tekstrepertoire van artistiek leider Marloes IJpelaar – vol scherp en geestig commentaar op de lifestyle van nu – en een diversiteit aan vrouwenrollen. Het is jammer dat het leidende personage Maria Theresia in Maankoningin zo machteloos en krachteloos lijkt. Club Lam stelt de gezondheidszorg in de achttiende eeuw aan de kaak, waar dokters alleen het mannenlichaam bestudeerden en ze het vrouwenlichaam liever niet onderzochten. Maria Theresia, die leidt aan een tumor, schreeuwt en protesteert maar ze lijkt totaal geen vat te krijgen op haar ijdele man.
Hij heeft geen zin om de dokters op hun plicht te wijzen. De voorstelling glijdt daar een beetje oppervlakkig overheen. Hoe de gezondheidszorg in die tijd functioneerde, komen we als publiek niet te weten. Ook zou je een personage als Maria Theresia meer sluwheid en psychologische invloed gunnen, zodat ze beter is opgewassen tegen de wufte Lodewijk. Al stelt de voorstelling met verve een misstand aan de kaak, zo vervalt Club Lam toch in het cliché van de vrouw als slachtoffer. De vrouw met de meeste invloed is de zwarte dame Notre Dame (Céline Vermeulen), die als therapeute van het gezelschap optreedt.
De snelle comedystijl van de spelers en sterke persiflage op de allesbepalende invloed van sociale media maken alles goed. Ook al sterft ze, Maria Theresia heeft wél alles geprobeerd: coaches, aromatherapie, familieopstellingen, haar rebranding als Maankoningin, het mocht niet baten. Wat haar nog rest is het kiezen van uitvaartmuziek op de website van DELA: wordt het Hallelujah, Annie’s Song of Afscheid Nemen Bestaat Niet? Haar afscheid voltrekt zich vervolgens in een indringende, psychedelische videofilm.
Foto: Henk van den Hurk
