Dansproductiehuis Korzo en het Nederlands Dans Theater coachen samen al een paar jaar talentvolle choreografen. Na Iván Pérez, Amos Ben-Tal en Joeri Dubbe gaat de aandacht dit jaar uit naar Samir Calixto. Met M onderstreept hij zijn uitverkiezing.

‘Er is meer wijsheid in het lichaam dan in de diepste filosofie.’ Die uitspraak van Friedrich Nietzsche is voor een choreograaf natuurlijk gefundenes Fressen. Zijn inspiratie door kunstenaars en filosofen uit het verleden liet Calixto al eerder zien in zijn verwerkingen van Schuberts Winterreise, Vilvaldi’s Vier seizoenen en Miltons Paradise Lost.

De M van de titel verwijst naar Mitternacht, en misschien ook wel een beetje naar Mahler. Het Lied van middernacht staat in Nietzsches boek Also sprach Zarathustra (‘O Mensch, gib acht!/ Was spricht die tiefe Mitternacht?/ Ich schlief, ich schlief‒,/ aus tiefen Traum bin ich erwacht…’) Mahler verwerkte die tekst in zijn derde symfonie, en daarmee begint de voorstelling. In het donker, wat bon ton is in de dans van nu, maar hier ook erg op zijn plaats.

De ontwakende man die je langzamerhand ontwaart heeft witte verf op zijn lijf, die je in de sfeer brengt van natuurvolkeren en rituelen. Door de slang (minstens zo lang als een mens) waarmee hij zo vriendschappelijk omgaat lijkt de roomwitte omgeving een verbeterde versie van het paradijs, waarin alles nog mogelijk is. Boven het speelvlak hangt een grillige witte tak.

Uiteindelijk delen vijf mannen ‒ of wezens misschien, bosgeesten? ‒ het podium. Thibault Desaules, Ivan Montis, Quentin Roger, Gino Taytelbaum en Calixto zelf opereren als groep, maar ook individueel en in deelverzamelingen, harmonieus, gedreven of sidderend en vallend. Ze willen scheppen, maar zijn ook permanent onderhevig aan een kracht die hen te boven gaat en die zich regelmatig van hen meester maakt. Hun beweging lijkt van binnen én van buiten te komen. Dat kan leiden tot roesachtige taferelen die verwijzen naar Nietzsches noties van het apollinische en het dionysische, naar instinct tegenover verstand en natuur tegenover cultuur, en naar de romantische waardering voor het sublieme, de oerkracht die ontzag en bewondering opwekt.

De muziek van Mahler past er uitstekend bij, net zoals de slang die wel meewerkt, maar ook zijn eigen weg gaat en het einde van de voorstelling vanuit de tak bekijkt. Het programmaboekje vertelt voor de zekerheid dat de stichting PretMetRep Reptielopvang waakt over het welzijn van het dier. Dat u zich daar geen zorgen over maakt.

M is een thematisch sterk uitgewerkte en goed gedanste voorstelling waarin Samir Calixto moderne dans, het negentiende-eeuwse fin de siècle en een voorbewuste oerwereld weloverwogen met elkaar in verband brengt in beeld, klank en beweging.

Foto: Joris-Jan Bos