In Like the party has been cancelled neemt de Britse kunstenaar, maker, performer, schrijver en curator Ira Brand de collagetechniek als uitgangspunt. Het fragmentarische en samengestelde werk dat zo ontstaat laat de kijker vrij associëren. Daarbij zet Brand haar lichaam en de ruimte in om een paar prikkelende vraagtekens te plaatsen bij de kaders van het verhalen vertellen.
Bij binnenkomst zit Brand, in 2019 afgestudeerd aan DAS Theatre, met haar gezicht richting publiek aan een tafel met een wit blad. Daarop ligt een hele verzameling knipsels: bloemen, armen, benen, fruit, vogels, wolken, golven, groepjes mensen, stukken woestijn, monden. Boven het tafelblad is een camera gemonteerd. Wat die camera registreert, de composities die Brand met haar knipsels maakt op het tafelblad, wordt geprojecteerd op de witte achterwand.
En verder lijkt de ruimte niet in gebruik.
‘My line of disapproving men‘, zegt ze bij het plaatsen van een oude zwart-witfoto van een rijtje mannen. In de woestijn groeit een gele dahlia op een deegroller, een boomkikker vindt er zijn thuis. Een vrouw met uitwaaierend haar maar zonder benen duikt een grote golf in. Een vos klemt zich om een rotspartij en een paar rode lippen steekt uit de kraag van een groene winterjas.
Collages maken was bij uitstek een bezigheid van tijdens de lange lockdowns van de afgelopen coronajaren. Terwijl alle feestelijkheden waren afgelast kon je door te knippen, schuiven en plakken met plaatjes uit tijdschriften en kranten toch een piepklein wereldje scheppen, om je brein met die ogenschijnlijke mismatch aan beelden even los te schudden uit de dagelijkse, afstompende groef van werken waar je woont en het ommetje door de buurt.
Hoewel natuurlijk niet nieuw, zie Dada of Monty Python, ook zonder lockdown is de collagetechniek een verfrissende manier om het brein te triggeren. Want waarom zou een narratief van oorzaak en gevolg aan elkaar moeten hangen, of (chrono)logisch opgebouwd? Is het mensenbrein niet sowieso geneigd om verhalen te construeren uit wat toevallig binnen een gegeven kader bij elkaar komt?
Terwijl ze af en toe onnadrukkelijk een anekdote of een grap vertelt – in het Engels of Duits – rekt Brand langzaamaan het kader van haar collage op tot buiten de scope van de camera. Eerst al door die tekst, ook een collage aan grapjes, herinneringen en gedachten. Ze laat graag witruimte over, zegt ze, en brengt dat in praktijk door die teksten los naast en over elkaar te laten dwarrelen. Rondom is er stilte.
Vervolgens zet ze ook haar eigen lichaam in en daarmee breekt ze de ruimte open. Haar sweater gaat uit, ze staat op om hem over de stoel te hangen en plotseling is er het besef dat er om die tafel met die camera nog een wereld bestaat, waar ook als in een collage een aantal objecten is geplaatst: een ladder, een doos, nog een stoel. Omdat ze bij binnenkomst vergeten leken, of toevallig aanwezig, nam ik ze niet mee in het bij elkaar puzzelen van het beeld.
Nu zijn ze golfbrekers in de vloed waarop een vos de ruimte binnen surft.
Foto: William van der Voort
