Het is maanden stil geweest in de theaters. Acteurs hadden geen publiek, en het publiek had alleen theaterregistraties op hun beeldschermen. De magie van het live theater, de energie die stroomt tussen speler en publiek, is eindelijk terug. Reden genoeg voor Het Nationale Theater om het seizoen te openen met een liefdesverklaring aan het publiek, onder meer door Romana Vrede. (meer…)
Bij bijna elke fABULEUS-productie sta ik versteld van het talent en de overtuigende podiumpresence van de jongeren die meedoen, zoals in DUB of Girls. Ook in de nieuwe productie Liefdesverklaring laten zes jongeren tussen de zestien en tweeëntwintig jaar je volop genieten van hun liefdesverklaring voor het theater. Zo sterk zelfs dat ze de tekst wegspelen en alle eer voor zich opeisen, met hun stemmen, hun bewegingen, hun aandoenlijk spel.
Choreografe en theatermaakster Nicole Beutler werd samen met Magne van den Berg uit Nederland uitgenodigd om een jongerenproject te maken bij fABULEUS in Leuven. Dat zagen ze wel zitten en ze zakten regelmatig af naar het zuiden. In het maakproces raakten ze enorm onder de indruk van de warmte van deze jongeren, van hun talenten, hun oprechtheid en kunnen. En ze wisten met hen iets moois op poten te zetten. Uitgangspunt was Publikumsbeschimpfung van Peter Handke uit 1966, een stuk dat de Oostenrijker op drieëntwintigjarige leeftijd schreef, een jaartje ouder dan de oudste jongere van de speelgroep nu. Magne van den Berg schreef met Liefdesverklaring een vervolg op Handke. Een schaduwversie, zoals ze het zelf noemt. Minder heftig, maar met veel liefde voor theater, de kunsten, jongeren, het publiek.
Daar staan ze, drie jongens, drie meisjes, van achter hun microfoons kijken ze het publiek aan. Zij zijn de spelers, wij zijn het publiek. Ze danken ons uitvoerig dat we ons huis en de virtuele en digitale wereld hebben verlaten, dat we ons fysiek hebben moeten inspannen om naar de zaal te komen en ze zijn blij dat we nu analoog met elkaar in contact zijn. Nu én hier. Lofuitingen over de kracht van theater volgen, liefdesverklaringen richten zich naar de zaal en naar individuen.
De zes jongeren weten met hun twinkelende ogen, hun schalkse bewegingen, hun ondeugend timbre in de stemmen het publiek te bekoren, zelfs in te palmen. Met veel zoete woordjes. Naar mijn smaak echter te brave woordjes, te zoetgevooisd. Waarom kan deze liefdesverklaring inhoudelijk niet heftiger? Feller zijn de performers in hun dansbewegingen, de ene keer puur individueel, dan weer uni sono, energiek, bijwijlen heavy. Ze scratchen, beatboxen, de muzikaliteit van de woorden zet zich verder in het koorspreken, in de soundscape (compositie van Gary Shepherd) en andersom.
Deze vormelementen maken deze productie tot een aangenaam (dank)ritueel. Een ritueel is een groepsgebeuren, en daarin gaat de productie toch wel even uit de bocht. Het publiek wordt niet alleen in woorden met liefde omarmd. Op een bepaald moment ook letterlijk. Klinkt in de eerste helft nog een subtiele toon van ironie in hun zegging en spel, naar het einde wordt het serieuzer. De spelers gaan de zaal in, kruipen over de tribune, geven handjes, soms een knuffel. Het duurt lang, te lang, het begint iets klefs te krijgen. Dit lijkt meer op een kerkelijke ontmoetingsdag.
Ze herpakken zich en spelen met het nodige commentaar een beetje hedendaags Publikumbeschimpfung. Vroeger deed schelden pijn, nu niet meer. Kunstconsument, dansfreak en theaterrecensent zijn nu ook geen echte scheldwoorden. Maar dan halen ze mensen uit de zaal en zetten die op de speelvloer. Vijf van de zes staan er onbeholpen bij, ze weten niet wat te doen, als de spelers uitbundig beginnen te dansen. Gênant is het, zeker als de spelers nog uitroepen dat ze nu verbonden zijn.
Dat maakt een evaluatie zo moeilijk. Ik vond de tekst te braaf; ze had niet, ondanks letterlijk overgenomen passages, dezelfde heftigheid als Publikumbeschimpfung destijds. Liefdesverklaringen kunnen toch ook straf zijn!? Maar de strakke enscenering, het spitse spel en spelplezier, dit aanstekelijk performen met lichaamsbewegingen en met stem is zo knap om mee te maken. Allen Assi, Bastien Bodarwé, Siska Bouwen, Laetitia Janssens, Stephanie Peeters en Jonas Vermeulen: deze jongeren hebben het helemaal. Het zijn spelers die, en daarvan ben ik rotsvast overtuigd, ons nog meer zullen verblijden.
Foto: Anja Beutler