De grens tussen geladen intensiteit en protserige heiligheid is erg dun, blijkt uit Liefde van NTGent **
‘Soms ben ik bang dat ik niet van mijn moeder houd. Dat ik alleen maar van haar houd omdat het zo hoort.’ Wat doet het met je als kind, wanneer er aan je moeder een steekje los is en ze niet voor je kan zorgen? Dan krijg je een knauw en wordt je leven beheerst door vragen. Aldus De liefde maakt dorstig, een bescheiden, kwetsbare en liefdevolle voorstelling.
Het jonge kind komt op bezoek bij haar moeder, haar kleine handje in de grote hand van oma. Haar beschrijving van de omgeving maakt duidelijk dat we in een inrichting zijn. Het grootste gedeelte van De liefde maakt dorstig zien we door de ogen van het kind Ellen.
Haar leven wordt altijd overschaduwd door haar moeder. Zij legde baby Ellen in een koffer in plaats van in een wiegje. ‘Pogingen tot moederschap’ noemt Ellen de zorg die ze kreeg. De moeder werd uit de ouderlijke macht ontzet. Wat haar eigenlijk scheelde? Een hele riedel stoornissen wordt geopperd, zoals schizofrenie, nymfomanie, kleptomanie en depressiviteit.
De rol van moeder in het leven van het kind wordt overgenomen door haar oma, haar opa, haar tante. Wanneer Ellen uiteindelijk volwassen is, wordt ze overladen door een niet-aflatende stroom onbeduidende briefjes van haar moeder, met het gevolg dat zij zich doorlopend schuldig voelt, omdat ze niet vaak genoeg op bezoek gaat bij haar geesteszieke moeder.
De liefde maakt dorstig is het persoonlijke verhaal van theatermaker en actrice Ellen van Rossum. Onder regie van Cézanne Tegelberg speelt zij zowel haar moeder als zichzelf. Bezoeken als volwassene aan haar moeder in een inrichting geeft ze vorm door dialogen in haar eentje te spelen. Met een normaal gezicht en stem is ze Ellen, met een scheve mond, opengesperde ogen en een zware rokersstem is ze haar moeder. Die dialogen zijn geestig, schrijnend en verhelderend. De moeder onderging elektroshocks, waardoor haar persoonlijkheid definitief verknipt is geraakt en ze voor Ellen feitelijk onbereikbaar is geworden.
Opmerkelijk is dat Ellen van Rossum goed het evenwicht weet te bewaren tussen het met afstand en humor neerzetten van de onnutte moederfiguur enerzijds, en het uiting geven aan het ingewikkelde verdriet van de dochterfiguur anderzijds. In het decor hangt een trekharmonica, die van haar moeder is geweest. Een reeks handschoenen hangt aan een touw. De handschoenen symboliseren zowel de moeder als de overige personages. Een oude koffer staat zowel voor het ontbrekende wiegje van baby Ellen, als voor het op drift geraakte leven van haar moeder.
Verticale transparante lamellen vormen de achterwand. Daarachter is een silhouet te zien: de schim van de moeder, die zich in haar gedachten voortdurend opdringt. ‘Als de spoken weer aan het gillen slaan’, noemt Ellen van Rossum dat in een van haar poëtische teksten.
De schim wordt gespeeld door danseres Manou Koreman. Zij ijsbeert, schuifelt rond, struikelt bijna over een denkbeeldige drempel en krimpt in elkaar onder het geweld van de elektroshocks. Maar ze danst ook, eerst krampachtig, daarna bevrijd.
Knap is hoe De liefde maakt dorstig met beperkte middelen dit persoonlijke en bijzondere verhaal vertelt. Fraai is de perspectiefwisseling waardoor we opeens door de ogen van de moeder kijken. Zij ziet oma, met het kind aan de hand op bezoek in de inrichting. Ze hoort de sirene die gaat, het signaal dat het bezoek weg moet. En ze is zich ervan bewust dat ze amok maakt omdat haar moeder en haar dochter weggaan. Die moeder is zo gek nog niet.
Foto: Joris van Bennekom