Als een driekoppig monster – bewaker van de onderwereld (of in dit geval: het onderbewuste) – staan ze samen in een grote regenton in het midden van de minipiste van de kleine, volgepakte circustent op de Parade: kwetsbaar dicht op hun publiek, niets om zich achter te verschuilen. Ze spuwen hun observaties richting toeschouwer, hoe ze walgen van mannen, vrouwen, kinderen, ouderen, de dingen, zichzelf. (meer…)
Ze studeerden in 2020 af aan de verschillende toneelscholen maar werkten het afgelopen jaar bij de ggd, pizzeria, biologische winkel of als barista. De theateralumni van lichting 2020 stonden dit coronajaar niet of nauwelijks op de planken waar ze op horen te staan. In het HUMAN-programma Lichting2020 stellen dertien pas afgestudeerde acteurs en performers zichzelf voor en vertalen in groepjes filmscènes voor toneel. Helaas biedt het suffige format weinig gelegenheid voor de alumni om hun kwaliteiten te laten zien.
Uitgangspunt is dat de studenten in groepjes een filmscène naar keuze voor toneel gaan bewerken. De alumni kozen voor scènes uit Eternal Sunshine of the Spotless Mind, The Big Lebowski, The Breakfast Club, The First Wives Club en Kill Bill. Maar een goede filmscène is niet per definitie een boeiende theaterscène, en daarmee snijdt dit format zichzelf meteen in de vingers.
Kern van het programma vormt een vijftal scènes, die na een korte repetitietijd met Nasrdin Dchar, Malou Gorter of Mandela Wee Wee als coach, in het Bimhuis in Amsterdam aan elkaar worden getoond. Teleurstellend genoeg resulteert dat op een uitzondering na in statische, realistische en eenduidige ensceneringen. Roeiapparaten, complete dinertafels en schoolbankjes worden het podium opgesjouwd, al tonen afleidende schermen op het achtertoneel ten overvloede de locatie in kwestie. Erger nog is dat de spelers vervolgens ook gretig gebruik maken van de stoelen en bankjes die op dat podium staan. Dat levert niet alleen ongeïnspireerde mise-en-scenes op, maar staat vooral de creativiteit van de spelers in de weg.
De scènes ontwikkelen zich dan vooral voorspelbaar en plichtmatig. Ook qua speelstijl blijven de meesten dicht bij het realisme, dat op televisie weliswaar gangbaar is, maar weinig theatraliteit sorteert. Nauwelijks wordt er tegen de emotie ingespeeld of worden de scènes anderszins ontregeld.
Uitzondering is de veel vrijer geïnterpreteerde theaterscène die Lieve Fikkers en Romy Moons met Malou Gorter maakten. Door meteen een potje rode verf met uiterste precisie op het voortoneel te plaatsen en een rode lap stof – die later als bescheiden bloedbad gaat dienen – zorgvuldig daarnaast neer te leggen, zetten zij gelijk hun (theater)code stevig neer: wat we gaan zien is niet echt. Ze vertaalden vechtscènes uit Kill Bill naar een strak gechoreografeerde bewegingssequentie in Young Gangsters-stijl: bloedserieus over de top, zonder zich druk te maken over of het echt lijkt en daardoor volstrekt geloofwaardig.
Je zou willen dat meer alumni losser waren gekomen van het bronmateriaal, om echt te onderzoeken wat de consequenties van een vertaling naar de toneelvloer zijn. De korte fragmenten die we van het repetitieproces te zien krijgen, zijn nu eigenlijk stukken interessanter, omdat ze een veel veelzeggender en eerlijker beeld van de alumni geven. In het rigide format komen hun kwaliteiten in de repetities beter tot hun recht dan in de uiteindelijke scène. Daardoor voelt Lichting2020 ondanks de goede intenties toch vooral als een gemiste kans.
Lichting2020, HUMAN, zaterdag 29 mei, 23:05 uur, NPO 3. Met: Marouan Bendehmane, Shelley Bos, Dahiana Candelo, Dagmar Ketelaers, Patsy Kroonenberg, Sebastián Mrkvicka, Lieve Fikkers, Romy Moons, Isabel Hees, Damaris de Jong, Roann Postma, Max Laros en Rosita Segers. Presentatie: Sosha Duysker. Foto: Anna van Kooij.