In de theatrale installatie Kunnen stenen je zachter maken? neemt theatermakersduo iona&rineke je tijdens Theaterfestival Boulevard mee in een zachte maar kordate wereld, waarin ziek zijn centraal staat. Met kleine maar gedetailleerde scenografische ingrepen wordt de eenzaamheid van ziekte invoelbaar gemaakt.

In de enorme roze kubus in het Zuiderpark in Den Bosch wacht je namelijk een kleine oase van kalmte op. Hoog gedrapeerde doeken, een miniatuurlandschap, van kleur veranderende neonlichten en een tekst over de speakers vormen samen deze wereld, die gelijktijdig ontroerend en grimmig is.

Terwijl je, als de enige toeschouwer, kijkt naar dit landschap (bestaande uit zand en plastic dieren, opgesteld in een gekozen patroon), onderga je een intake en een diagnose. Op meanderende wijze informeren de voice-overs je over ziekte, over vrienden én artsen die de verkeerde vragen stellen, en over hoe het voelt als je lichaam niet meer kan wat het voorheen wel kon.

Welke ziekte het precies betreft, mentaal of fysiek, wordt prettig in het midden gelaten. De tekst neemt je mee door dit ziekteverloop, hier en daar in letterlijke zin, en soms door poëtische uitstapjes. Centraal staat de ervaring van ziek zijn, en met name de eenzaamheid daarvan.

Wat daarbij helpt, is het contrast met het festivalterrein buiten. Ogenschijnlijk toevallig, maar desalniettemin zeer welkom. Onder de kalm sprekende stemmen van de installatie hoor je het gedruis van het festival buiten. Iedereen is buiten aan het feesten, ik ben hier alleen. Iedereen gezond, ik ziek. Door de toeschouwer als de patiënt te kaderen en direct aan te spreken, is het onmogelijk om je niet in te leven in de situatie.

De tekst van Iona Daniel en Rineke Roosenboom legt een verbinding tussen ziekte en lichamelijk terugkeren naar de natuur, waarin de natuur fluïde lijkt te zijn: zowel helend en zacht als meedogenloos en hard, zoals zand en aarde dat ook kan zijn. Zand, natuur en met name dieren komen veelvuldig voorbij, maar de relatief korte duur van de installatie biedt weinig tijd om de metafoor grondig uit te diepen.

De lijn van de installatie blijft dan ook het sterkst wanneer ze de koe bij de emotionele hoorns vat. Kunnen stenen je zachter maken? gaat de harde realiteit van ziek zijn niet uit de weg: soms wordt het niet beter, soms blijft het eenzaam. Ziekte betekent soms dat je verder en verder verwijderd raakt van de mensen om je heen, en dat je op je eigen manier leert omgaan met je situatie. Soms, en dat is een verrassende maar sterke ondertoon in de installatie, is ook daarin een vorm van troost te vinden.

Foto: Jean Philipse