‘Zie je hem al zitten?’ Terwijl het publiek het OBA Theater binnendruppelt, zit danser Didier Boutiana al midden op de tribune. Bezoekers wijzen elkaar op de onverwachte verschijning. Niets opdoemen uit het duister, geen dramatische opkomst. Eén ding is er wel: mysterie. De prijswinnende breakdancer staart voor zich uit, steekt achteloos een sigaret op. Wie is het personage dat Boutiana neerzet? Of is hij dat zelf?

Als onderdeel van Nederlands grootste urban dansevenement Summer Dance Forever vertoont Boutiana zijn solovoorstelling Kanyar voor de eerste keer in Europa. De titel, afkomstig uit het creools, staat voor een delinquent of buitenstaander. Iemand die zich in de marges van de samenleving beweegt door geboorte, omstandigheden, eigen keus of gedwongen vlucht. Maak echter geen vergissing, een ‘kanyar’ kan ook een artiest of politicus zijn die op zijn manier een norm overschrijdt, zijn eigen systeem creëert of zich afzet tegen de maatschappij.

Het complexe fenomeen demonstreert Boutiana simpelweg door zich aan het begin van de voorstelling te distantieren van het publiek. Hij verruilt de rugleuning van een theaterstoel voor een pikzwart podium; het beeld dat Boutiana heeft van de belevingswereld van een ‘kanyar’.

Voor een strakgespannen gordijn is de danser pas duidelijk te zien. Zijn gespierde borst is gedeeltelijk zichtbaar door zijn loshangende mantel. De ruige blik op zijn gezicht verandert als een harde gong zijn dans in gang zet. Gepijnigd beweegt hij zich voor het doek, ineengedoken, met isolerende bewegingen gaat hij zijn gewrichten een voor een langs.

Totdat de ogenschijnlijke achtergrond zich naar boven begint te verplaatsen. De muur die zich eerst achter Boutiana bevond, transformeert tot plafond en verandert daarmee ook de bewegingen van de danser. Voorzichtig, bijna vragend laat hij zijn armen voortvloeien door de ruimte. Zijn ogen keren constant terug naar het vernieuwde plafond, alsof hij bang is dat de dreiging van boven ieder moment op hem kan neerstorten.

Hoewel de harde en krachtige bewegingen op de grond een duidelijke hiphopachtergrond laten zien, wijken Boutiana’s hoge benen en pirouettes af van wat vaker gezien wordt bij een breakdancer. Het  oppert de vraag in hoeverre de danser zich liet inspireren door klassiekere dansvormen, in zijn geboorteplaats of daarbuiten. De danser is zelf geboren op Reúnion, het eiland dat behoort tot Frankrijk en zich bevindt tussen Madagaskar en Mauritius in. Daar richtte hij de groep Soul City op die zich in vijftien jaar tijd ontwikkelde tot professioneel collectief. Invloeden vanuit hiphop, maar ook culturele dansvormen, geven de groep breakdancers een aansprekende danstaal.

Het is daarom jammer dat Boutiana het publiek bij Kanyar lang laat wachten op die taal. Vragende, repetitieve en cirkelende bewegingen houden enige tijd aan, waardoor de breakdancer in het begin de aandacht niet constant weet vast te houden.

De geduldige toeschouwer wordt beloond op het moment dat het mobiele plafond dan ook echt naar beneden valt, tot vlak boven de liggende danser. Het decorstuk omhult hem, maar na enige stilte verraden rinkelende muntjes zijn aanwezigheid. Langzaam wordt hij aan één been hulpeloos omhooggetakeld aan het platform. En dan heeft Boutiana iedereen te pakken.

Ondersteboven vallen zijn laatste bezittingen uit zijn zakken. Zweetdruppels vliegen in de rondte terwijl hij stampend en wringend probeert te ontsnappen. Hij maakt zich los van zijn onzichtbare ketens en handboeien en, aanvankelijk gebroken, gaat hij over tot de in deze voorstelling zeldzame powermoves, breakdancebewegingen die veel bovenlichaamskracht vereisen met vaak de handstand als basis. Wellicht door hun schaarsheid nog meer gewaardeerd.

Opvallend mooi is ook het beeld waarin Boutiana als een oude gekromde man rondjes loopt en vanaf de hielen zijn voeten afrolt naar zijn tenen; en de achterwaartse koprollen die vloeiend overgaan in duiken in de grond, waarmee de eilander zijn sierlijk atletische lichaam in allerlei bochten wringt.

Boutiana voert zeker een personage op. Dat wordt helder in een interactief interview met zijn publiek na afloop. Als een veel charmanter figuur in de spotlight nu, vertelt hij over onder andere zijn theaterwerk met zware criminelen binnen de gevangenis. De invloed van dat werk op de voorstelling is klein. Hoewel hij ervoor had kunnen kiezen deze figuren na te bootsen, koos hij ervoor om geen karikatuur van hen te maken, maar juist de vraag uit hun situatie te laten rijzen: Wat gebeurt er als je als buitenstaander de aanwezige norm niet accepteert?

Foto: @stefani_official