Witte vrouwen op leeftijd die zich een vakantie lang in Afrika of het Caribisch gebied door een mooie, jonge zwarte man laten verwennen. En dan weer terug naar de Vinexwoning in Nieuwegein. Die doorgaans tamelijk treurige verhalen kennen we wel, zoals in de film Paradies: Liebe van de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl. (meer…)
Met de boekbewerking Jihad van liefde zetten regisseur Eran Ben-Michaël en schrijver Sarah Ringoet een aangrijpend verhaal op overtuigende wijze neer, met dank aan een fantastische hoofdrol van acteur Mohammed Azaay.
Mohamed El Bachiri (Mohammed Azaay) is nietsvermoedend aan zijn ochtendritueel bezig als er wordt aangebeld. Een agent staat voor de deur. Woordeloos reageert hij op het nieuws dat zijn vrouw Loubna om het leven is gekomen bij de terroristische aanslag in Brussel die dan net heeft plaatsgevonden, op 22 maart 2016. Er ontstaat kortsluiting en hij vlucht in zijn herinnering: naar hoe hij de liefde van zijn leven ontmoette, en de schoonheid die hij meteen al in haar zag.
De bewerking die auteur Sarah Ringoet maakte van de bijzondere novelle Een jihad van liefde schakelt steeds heen en weer tussen verschillende tijden en gedachten. Zo wordt het verdriet van El Bachiri verdiept, omdat zijn rouw en woede worden verbonden met zijn liefde voor zijn overleden vrouw, maar ook zijn zorgen over het racisme waarmee hij als Marokkaans-Belgische inwoner van Brussel wordt geconfronteerd, alsmede zijn afkeer van de pervertering van de islam door fundamentalisten. Ringoet blonk ook in haar autonome theaterwerk altijd al uit door haar kale poëzie over rouw, verdriet en verlating; haar stijl past perfect bij het aangrijpende verhaal van El Bachiri.
In de enscenering van Eran Ben-Michaël is hoofdrolspeler Azaay in constante dialoog met Abderrahim Semlali, Ahmed el Maai en Dwight Breinburg, de drie muzikanten van het Amsterdams Andalusisch Orkest die de voorstelling begeleiden. De speelsheid waarmee de muzikanten bij de voorstelling worden betrokken geeft een lichte toets aan het hartverscheurende verhaal. Azaay zelf is sowieso het geheime wapen van Jihad van liefde: de manier waarop hij schakelt tussen intens verdriet, machteloze woede en een soort ondraaglijke lichtheid tegen de klippen op maakt diepe indruk en vertoont nergens een valse noot.
Het enige waar de voorstelling niet helemaal in slaagt is tonen hoe El Bachiri vanuit het verlies van zijn vrouw de morele kracht vond om de boodschap van liefde te gaan verkondigen die centraal staat in zijn boek. Een clubscène aan het slot is duidelijk bedoeld als een moment van catharsis, maar de enigszins clichématige fysieke uitputtingsslag biedt geen ruimte aan een diepere blik in El Bachiri’s gedachtenproces, waardoor de slotmonoloog een beetje alleen komt te staan en aan emotionele kracht inboet.
Als geheel is Jihad van liefde echter een bijzonder sterke voorstelling geworden: een emotioneel nietsontziende blik in een peilloos verdriet, en de ongelofelijke manier waarop El Bachiri zich moreel en mentaal staande heeft weten te houden.
Foto: Jesse Budel
