Beyond the Black Box opende deze week met de presentatie van SoAP-er Rita Hoofwijk in de koninklijke wachtkamer op Amsterdam Centraal. Ze lanceerde daar Jean.live, een website die speelt met de manier waarop de centrale kloktijd, de geregelde tijd, ons leven bepaalt en nodigt uit om die controle op te schorten voor de duur van een treinreis.
De app wordt door de NS aangekondigd op de interne informatieschermen. Ik kom vooral uitvallende treinen en schermen tegen, wat op zich natuurlijk voor onthaasting zorgt als je je overgeeft aan de vertragingen. Vervolgens droom ik weg en bekijk de app pas thuis.
Tijdens de opening vertelde Hoofwijk hoe ze geïnspireerd raakte door het gegeven dat in de negentiende eeuw pas met de invoering van de trein er in Nederland centrale (Amsterdamse) tijd werd ingesteld. Daarvoor zette de conducteur zijn horloge gewoon bij op ieder station. De tijd werd tot dat moment afgemeten aan de stand van de zon, en was dus op iedere kerk of gemeentehuis een beetje anders.
Hoofwijk is ook geïnspireerd door Jean Tinguely, de zero-kunstenaar die we kennen van de machientjes en machines in musea en op pleinen, die in 1959 een pamflet schreef over in de tijd zijn, mee te bewegen met de flux, met de ruis, door minuten en uren te vergeten. Hoofwijk vertelt hoe ze ter voorbereiding de klokken op haar apparaten afplakte en een ander leven had: ze kwam nooit te laat, ze zag aan het licht welk moment van de dag het was, of aan het gedrag van de buren dat het allicht etenstijd was, althans voor hen. Zelf at ze wanneer ze zin had en sliep zoveel als ze wilde.
De app probeert de reiziger te verleiden gedurende de reis het scherm het scherm te laten en weg te dromen, om zich heen te kijken, verhalen te verzinnen bij mensen die je niet ontmoet hebt en ook nooit zult ontmoeten. Het lukt me niet om een beeldvullend scherm in te stellen op mijn telefoon, dus kijk ik op mijn laptop. Met eenvoudige middelen hebben programmeur Ehud Neuhaus en vormgever Yvonne van Versendaal met Hoofwijk een opeenvolging van poëtische gestes verzameld. Van huis uit een dromer, denk ik dat het mij weinig moeite zal kosten Hoofwijks uitnodiging aan te nemen in de trein, niet te werken, niet te lezen, niet te appen, alleen dat zwarte schermpje in je hand, waar de reële tijd een puntje wordt in het donker, zonder horizon, met als enige oriëntatie je eigen voorstelling van tijd.
Naast het stellen van een aantal vragen, roept de app vooral een andere blik op en benadrukt het hier en nu van de reis, de mensen, de trein. Ik ben heel benieuwd of en hoe mensen gebruik gaan maken van deze onthaasting en fysieke bewustwording gedurende hun reisje. De app of website blinkt uit door eenvoud, laat elke vorm van spektakel achterwege. Is dat net genoeg weinig om tot minder schermgedrag aan te zetten?
Foto: Rita Hoofwijk
Het kan zo lekker voelen als je samen grenzen onderzoekt, oprekt. In de liefde. Met een partner. Of liggend onder je minnaar of minnares, waar je het al een jaar mee doet. Maar hoe werkt dat eigenlijk met collega’s, kennissen en onbekenden? Welke afstand mag je overbruggen en wat levert vooral ongemak op? (meer…)
In de podcastserie ‘Gesprekken over toneelstukken’ praten Czeslaw de Wijs en Jochum Veenstra met gasten over bijzonder toneelrepertoire. Aan tafel zitten dramaturgen, vertalers, schrijvers en wat er nog meer langskomt. (meer…)
Afgelopen week overleed Jean-Claude Carrière op 89- jarige leeftijd in zijn appartement in Parijs. De Franse schrijver werkte tientallen jaren samen met de Britse regisseur Peter Brook, onder meer bij diens negen uur durende theaterepos Mahabharata. In Nederland regisseerde Pierre Audi meerdere van zijn libretto’s. (meer…)
Jean-Yves Esquerre is per 3 maart 2014 benoemd tot artistiek leider van de Nationale Balletacademie in Amsterdam. De directie van de Theaterschool van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, waar de Balletacademie onderdeel van uitmaakt, koos hem als opvolger van Christopher Powney. Jean-Yves Esquerre (Frankrijk, 1957) volgde een opleiding tot bij Monique Malo en kreeg […]
