Het is diep in de nacht, slapen de mensen of zijn ze wakker? In Friesland waken veel mensen, het licht brandt in hun huiskamer, keuken of werkkamer. Een beveiliger tuurt naar zijn scherm, een verpleger verzorgt een patiënt in het ziekenhuis en een vrouw durft voor het eerst weer alleen de straat op. (meer…)
Tijdens de coronaperiode van afgelopen voorjaar gaven veel mensen aan zich gelukkiger te voelen, meer ontspannen, even uit de dagelijkse drukte. Die gewaarwording, gecombineerd met de uitkomst van een onderzoek uit 2019 waaruit bleek dat Friezen de meest gelukkige Nederlanders zijn, leidde er voor Tryater theatermakers Tatiana Pratley, Aukje Schaafsma en Karel Hermans toe een vierjarig project getiteld ‘It gelok fan Fryslân’ te willen ontwikkelen.
Het eerste deel is een audiowandeling. In tien mooie Friese dorpen strijkt het gezelschap de komende twee maanden neer om deze belevenis, steeds weer aangepast aan de omgeving, te delen met een select publiek. Want, geheel corona-proof, loop je de route in je eentje, met je eigen telefoon en koptelefoon als media.
Tryater nodigt ons uit om ‘it gelok op (te) kuierje’ oftewel ‘het geluk toe (te) wandelen’ en start daarmee in het pittoreske dorpje Marsum. ‘Laat je meevoeren op een weg van woorden’, nodigt de stem op de koptelefoon je uit. De weg wordt aangegeven door een geel touw dat door Marsum kronkelt. De route begint bij de ijsbaan, ‘Iisclup Ritsuma’, zo’n typisch groen krakkemikkig gebouwtje bij een verlaten grasveldje met hoge schijnwerpers rondom.
De bezoeker mag even plaatsnemen op een hooibaal, waarna er een koker van doorschijnende witte stof over je heen wordt getrokken. Een mooie manier om de introspectie te vergroten en het gedicht dat in je oren klinkt binnen te laten komen. Wie niet vloeiend Fries spreekt, zal zich hierdoor wellicht een beetje ongemakkelijk voelen, want schrijver Sytse Jansma bedient zich van sappig, sensueel en meeslepend maar ook enigszins onalledaags Fries. Laat het over je heen stromen.
Dan begint de wandeltocht. Lopend door de mooie stille straten van Marsum, kom je terecht in een uur durende woordenstroom, een lange opsomming van dingen en ervaringen die geluk geven. Er klinkt slechts één stem (Nynke Heeg), maar ze vertolkt de stemmen van misschien wel honderden. Het begint met de inwoners van Marsum over wat aan hun dorp hen gelukkig maakt (‘de stokrozen tegen de kerkmuur’), maar na een tijdje lijken de uitspraken minder direct verbonden met Marsum en meer met Friesland en al zijn inwoners (‘de veranderende lucht, een lege wasmand, het gras’).
Het dorpje is in rust op deze zaterdag, wat bijdraagt aan het gevoel van ontspanning dat langzaam over je heen komt. Het bijzondere gasthuis en kleine kasteeltje zijn aangenaam om te bewonderen. Maar op een zeker moment wordt het een beetje veel van hetzelfde en ook de drie ‘ingrepen’ maken niet echt genoeg indruk om de wandeling op een artistiek hoger plan te tillen. Alsof er iets van ontregeling mist, iets theatraals.
Dat gevoel wordt bij mij nog bevestigd wanneer vier mensen mij tegemoet lopen. Een oudere heer en dame, gearmd, mooi gekleed en stralend van geluk. Om hen heen dartelen al even mooi gekleed en net zo blij twee twintigers, ook een stel, al foto’s makend en lachend. Is het oudere stel misschien zojuist getrouwd? Of gaan ze nog naar een bruiloft of feest? Ze lijken wel acteurs in mijn gelukswandeling. Ook de baldadig blije voetballers en de jongeman met kinderwagen die ik later tegenkom zijn toevallige (?) ontmoetingen die echt iets toevoegen aan de constante woordenstroom. Meer van zulke ‘ontmoetingen’ met de mensen naar wiens woorden je mogelijk luistert, had de audiowandeling wellicht iets meer opgetild. Maar hoe dan ook: It gelok fan Fryslân is een hele fijne feel-good ervaring.
Zondag was er door het weer melancholie.zwanen lichtev regen.
Tje ben Hettinga herinneringen. Lekker bij mezelf het gedicht en woorden vond ik okay. Kijken met andere ogen naar landschap horizon vogels gebouwen.
Ga meer bekijken.