In het gezin uit In stukken is de belangstelling voor elkaars welbevinden volledig nep. Familieleden vragen keer op keer: ‘Hoe is het? Hoe is het?’, zonder dat er enige interesse is voor het antwoord. Een liefdeloze familie bevolkt het podium in deze zeer volwassen jeugdvoorstelling.

Het Utrechtse Theater Kikker brengt tijdens Festival Tweetakt een keur aan jeugd-, jongeren- en familievoorstellingen. Een daarvan is de Vlaamse voorstelling In stukken, gemaakt door regisseurs Ineke Nijssen en Hendrik Van Doorn, onder de vlag van Theater aan Zee in Oostende.

In deze voorstelling bevinden we ons in katholiek Vlaanderen, zo blijkt uit het openingsbeeld. Jezus hangt er in lendendoek aan het kruis. De rug vol striemen, stigmata op handen, voeten en in de zij. Jezus wordt gespeeld door een klein, mager kind. Staand op een omgekeerd krat op een vloer vol oude tapijten steekt het de armpjes uit om het gekruisigd zijn te verbeelden. Het kind zegent het publiek voordat het weggaat.

In stukken wordt gespeeld door zes kinderen van elf tot dertien jaar, drie jongens en drie meisjes. De jonge acteurs worden in de informatie bij de voorstelling alleen aangeduid met hun voornamen: Antonio, Cheyenne, Jozef, Mattis, Maya en Mérith. ‘We gaan het hier in stukken slaan!’ zingen ze bij wijze van epiloog.

Ze zijn gestoken in volwassen kleren en verbeelden de volwassen leden van een gezin met drie zonen, plus het vriendinnetje van een van hen. Dominante emoties zijn met zware schmink op hun gezichten aangebracht. Zo draagt Ma het leed van de wereld op haar schouders: haar gezicht staat continu op groot verdriet dankzij geschminkte rimpels op het voorhoofd, omhoog gebogen punten aan de wenkbrauwen en neergetrokken mondhoeken.

Deze mensen houden niet alleen niet van elkaar, ze zorgen ook niet voor elkaar. Drijvende kracht achter al deze ellende is het enige personage dat onzichtbaar blijft: Pa. Hij is zo wreed tegen Ma dat ze al zes jaar niet meer in bed slaapt, maar in de huiskamer op de grond. Ook de kinderen moeten het ontgelden. Kleine Remi kreeg ervan langs omdat hij twee eieren brak. Dankzij dit slechte voorbeeld dreigen de drie zoons al even lomp en vrouwonvriendelijk te worden als hun vader. Als zoon Charles een nieuwe vriendin heeft, wordt ze door de andere broers in de tang genomen. Niemand voert een klap uit, behalve Ma. Zij houdt zowel ‘de zaak’ van de familie als het huishouden draaiende. Als ze huilt, troost niemand haar. Hoe eenzaam kan een mens zijn.

De teksten Eric De Volder (1946-2010), behorend tot de Vlaamse Golf, zijn in plat-Oostends. Voor wie dat niet kan verstaan, wordt de Nederlandse vertaling op het achterdoek geprojecteerd. In de teneur van het verhaal en van de familieverhoudingen klinken de thema’s door van auteurs zoals Hugo Claus en Griet Op de Beeck: inktzwarte negativiteit in families die tegenover de buitenwereld keurig overkomen.

Niet alles is treurnis, nu en dan heeft het menselijk onvermogen ook een lachwekkende kant. Nijssen en Van Doorn houden de kinderen strak in de hand, waardoor dit een opvallend professionele groep jonge acteurs is. Resultaat is een grimmige en goedgelukte voorstelling over een gezin waarin de verhoudingen voorgoed verziekt zijn.