‘Het is de schuld van de Stones dat het crisis is. Ze spelen hun solo met hun pik vooruit terwijl de dood al om hen heen hangt. Ze hebben ons muziek gegeven maar dat geven is nemen geworden.’ Het zijn dit soort ietwat kromme filosofieën die presentator Alex van Radio Krach de ether in slingert. Maar wat is nou eigenlijk het doel en wie is de vijand? Ik wil mijn geld terug, een voorstelling van Eric de Vroedt bij de Veenfabriek, laat slachtoffers van de crisis aan het woord in een activistisch live radioprogramma.
Vanuit een harmonicabus verzorgen Alex en zijn trawanten de uitzending: de buseigenaar, drie vrouwen en een zeskoppig combo van Veenfabriek en Asko|Schönberg Ensemble, ooit een befaamd klassiek ensemble dat door de crisis zijn toevlucht heeft moeten nemen tot het spelen van jingles. Samen geven ze vorm en inhoud aan Radio Krach, spelend tussen de bankjes en in de looppaden. Die jingles zijn overigens lekker strak en aanstekelijk en de vrouwen barsten om de haverklap uit in een prikkelend driestemmig ‘honderd-zeven-punt-vijf’, de zenderfrequentie.
Alex nodigt bellers uit om in de uitzending hun verhaal over de crisis te doen. Dat levert soms mooie verhalen en oplossingen op, zoals de zwerver die voorstelt om rijke mensen letterlijk te gaan schaduwen, zodat zichtbaar wordt hoeveel armen er achter de rijken staan. Maar zoals het een live belprogramma past, worden er vooral veel private, ongefundeerde meningen gespuid. Daarnaast kan het publiek in de bus stemmen op ingezonden verhalen van echte mensen die al of niet door de crisis werkeloos zijn en van een uitkering leven. In elke stad zal de meest zielige winnaar 2500 euro krijgen, als crisiscompensatie. De Veenfabriek wil die vergoeding met donaties voor elkaar krijgen, inmiddels is acht procent van het totaalbedrag binnen.
Ondertussen raast Alex maar door met zijn theorieën en zijn bellers. Een van hen, een lachende man met zachte stem, wordt zijn persoonlijke kwelgeest. Geleend geld is geen schuld maar een kans, een investering, zegt hij. Je moet er tegen kunnen en nooit aflossen. De arrogantie van de man maakt Alex woest en in het tweede uur van de voorstelling rijden we naar het huis van de man, om zijn geld terug te halen.
Vanaf dat moment raakt de voorstelling vertroebeld, die daarvoor ook al niet zo helder was. De hoop op daadkracht en verlossing die door al het gefilosofeer is gewekt, blijkt volkomen ijdel. Een wilde busrit brengt ons bij een weiland, alwaar een euromaagd wordt gekruisigd en een vrouw een persoonlijke monoloog houdt over hoe we de crisis tegenover onze kinderen moeten verantwoorden. Waarna de voorstelling ineens voorbij is. Een gemiste kans: juist de terugweg in de bus was een uitgelezen moment geweest om een perspectief te bieden, een antwoord op de vraag: hoe nu verder?
(foto: Bowie Verschuuren)
