Mentale gezondheid staat centraal tijdens Lieve Stad, het festival van Internationaal Theater Amsterdam (ITA) en Meervaart Theater. De intieme video-installatie Ik Ontmoet Mij van Female Economy is onderdeel van het programma.
Projectleider Myriam Sahraoui en lichaamsgerichte therapeut Jale Simsek – van maatschappelijk theatergezelschap Female Economy – ontwikkelen sinds 2010 een groepsgerichte therapeutische methode. Ontstaan vanuit de noodzaak voor een collectief helingsproces wordt de training al jaren in wijken met voornamelijk mensen met een niet-westerse migratieachtergrond aangeboden.
Ik Ontmoet Mij – het ritueel en de video-installatie – is een performatieve manier om de gelijknamige trainingsmethodiek met een groter publiek te delen. Er worden tijdens het festival tevens workshops aangeboden die in sneltreinvaart waren uitverkocht. De behoefte aan verbinding wordt dus zéker gevoeld.
Female Economy co-artistiek leider Ola Mafaalani staat met een warme glimlach voor me in de ITA Rotonde en houdt in beide handen een steen vast. Een witte en een zwarte. Ze vertelt dat de stenen symbool staan voor dualiteit, zoals mannelijk/vrouwelijk, dag/nacht, zon/maan. Ze vraagt of ze een Peruviaans ritueel bij me mag doen. Ik zeg ja.
Mafaalani plaatst de stenen op mijn hoofd en beweegt ze langs de zijlijnen van mijn lichaam, alsof mijn energie in balans wordt gebracht. Ze plaatst de stenen in mijn handen en vraagt me om te voelen wat ik wil loslaten en vraagt me de stenen in water te laten vallen om op symbolische wijze het ritueel te beëindigen.
Een goed begin. Het voelt alsof ik zelf een retraite inga. Deze interactieve introductie zorgt ervoor dat ik niet ‘alleen’ kijker ga zijn van een korte film, maar maakt mij onmiddellijk ook deelnemer. En dat niet op een dwingende manier.
Ik loop verder, trek mijn schoenen uit en stap de ‘tempel’ binnen. Een wit, transparant gordijn is op circulaire wijze gedrapeerd om de ruimte te creëren; hetzelfde als in de video. Op de grond liggen witte, hoogpolige vloerkleden en daarbovenop roze kussens met een koptelefoon. Mijn realiteit verandert op het moment dat ik de koptelefoon opzet en de mooie muziek hoor en het gezicht van een vrouw zie die met haar hoofd op de schoot ligt van een andere vrouw. Haar gezicht toont gelukzaligheid. Ik weet dat ik ergens in het midden van de video-loop ben ingestapt.
In de artistiek geëdite video is een samenvatting te zien van de training, waarbij therapeut Simsek de deelnemers begeleidt. Woede wordt uitgedrukt door met een knuppel op een kussen te slaan. Men ‘ziet’ zichzelf door in de ogen van een ander te kijken. Er wordt geknuffeld en gehuild. Het is voelbaar hoe deelnemers oude pijn verwerken en hun eigen (levens)kracht voelen.
Het is fijn om even in deze bubbel te zitten, een veilige baarmoeder. Ik blijf drie loops zitten. Met het afdoen van de koptelefoon hoor ik pas het geroezemoes van het theater en hoe druk het is geworden in de tussentijd.
Sahraoui legt me uit hoe het hebben van een biculturele achtergrond en een op gemeenschap gefocuste cultuur in contrast staat met de individuele cognitieve therapiesessies in Nederland. ‘Dit kan isolerend werken voor mensen. Vaak zitten mensen in jarenlange trajecten zonder veel vooruitgang te boeken, maar op het moment dat ze groepsgefocuste therapie doen verandert er veel.’
Men kan zich afvragen: Waarom staat deze therapeutische video-installatie in het theater? Naast de prachtige ervaring en het voelen van de noodzaak van deze training had ik dezelfde vraag. Zie het als een uitnodiging. Het is een ervaring die deels ritualistisch en performatief is en deels een documentaire. Voor mensen geïnteresseerd in bezinning en verbinding is de installatie (en de training) aantrekkelijk. Laat je raken door je medemens.
Foto: Isabell Janssen
Theatercollectief Female Economy ontvangt dit jaar de Cultuurfonds Prijs, de jaarlijkse prijs van 100.000 euro voor een instelling of persoon die zich langdurig inzet voor cultuur of natuur in Nederland. Dat werd vanmiddag bekendgemaakt op NPO Radio 1. Female Economy krijgt de Cultuurfonds Prijs ‘omdat zij als zelfbenoemde theaterroedel een groot voorbeeld zijn van hoe cultuur verbindt’. (meer…)
Ola Mafaalani stopt per 1 april 2024 als mede artistiek leider van Female Economy. ‘Na wederom een leidinggevende functie aan te gaan, kwam ik erachter dat ik mij fulltime wil focussen op mijn eigen kunstenaarschap’, meldt de regisseur. (meer…)
Witte kiezelstenen vormen een looppad naar de entree. Vanaf de openstaande deuren wordt het publiek toegewaaierd, sensueel naar binnen gelokt. Wat volgt: een warm Marokkaans bad waarin je kopje ondergaat. Dit is verzuipen met je ogen open. Of je nu wil of niet. (meer…)
Een volle twee jaar hebben wij en zij er op moeten wachten, op het operadebuut van regisseur Ola Mafaalani. Zij had haar grote voorstelling bij Opera Zuid van het in Nederland maar weinig gespeelde A Midsummer Night’s Dream van Benjamin Britten al helemaal klaar, maar in het voorjaar van 2020 kwam de coronapandemie er tussen. (meer…)
Ola Mafaalani gaat samen met Adelheid Roosen de artistieke leiding vormen van Zina. Mafaalani gaat de komende vier jaar bij het gezelschap meerdere producties initiëren en regisseren. Ze wordt ook medeverantwoordelijk ‘voor de maatschappelijke impact en de artistieke eigenzinnigheid van de theatergroep’. (meer…)
