De Ik ga stuk! Finalistentour is een bruisende voorstelling van gedreven makers waar de ambitie, urgentie en het plezier vanaf spatten. Het grote publiek – dat het bij het televisieprogramma waarin Vlamousse, Farbod Moghaddam en Gavin Reijnders het tot de finale schopten, blijkbaar behoorlijk liet afweten – vindt hopelijk wel de weg naar deze voorstelling in de theaters. 

In augustus 2022 was bij BNNVARA wekelijks het programma Ik ga stuk! te zien: een cabaretcompetitie waarin nieuwe talenten de kans kregen zichzelf aan een groot televisiepubliek te presenteren. Het programma leverde drie finalisten op die nu met elkaar een tournee door Nederland maken. Zij zijn geen van allen nieuwkomers op het podium en namen alle drie eerder deel aan het Leids Cabaret Festival. Duo Vlamoussse – bestaande uit Brigitte van Bakel en Maya van As, beiden afgestudeerd aan de Koningstheateracademie – won daar de studentenprijs in 2019. Farbod Moghaddam won het festival in 2018. Gavin Reijnders, de winnaar van de televisieshow, schopte het in 2019 tot een finaleplaats.

Vlamousse opent de avond. Het duo bestaat uit twee dynamische, energieke meiden: ‘deuggleuven’, noemen ze zichzelf ironisch, die alles en iedereen proberen te representeren en daarbij verbaal nogal eens op eieren lopen. Brigitte van Bakel, een ‘dubbelbloed’ van gemengde afkomst, Maya van As wit en biseksueel. Ze proberen alles en iedereen recht te doen, het overal over te hebben en daarbij zo zorgvuldig mogelijk te formuleren om het vooral gezellig te houden. Ze wringen zich verbaal in bochten om maar niemand in de zaal voor het hoofd te stoten of buiten te sluiten. Dan krijg je zinnen als: ‘Wij hebben meer mogelijkheden dan mensen met mogelijkheden.’ Na een aanstekelijk en grappig halfuur volgt een even krachtig als kwetsbaar eind. Over wat het als dubbelbloed betekent om niet wit, maar ook niet zwart te zijn. Over wat het betekent om als biseksueel het gevoel te hebben iets te missen als je met een man bent, maar ook als je met een vrouw bent.

De Iraans-Nederlandse stand-upper Farbod Moghaddam kwam als vijfjarig jongetje met zijn ouders naar Nederland. Hij heeft inmiddels een verblijfsvergunning, een vrouw en een zoontje van drie dat hier is geboren. Hoe hij opgroeide in Nederland (‘toen ik hier kwam hadden alle azc’s nog een dak’) staat in schril contrast met hoe zijn zoontje opgroeit, in een huis met kamers en een robotstofzuiger. Iraanse avondvullende rituelen van hoffelijkheid wanneer je iemand een kopje thee aanbiedt beschrijft hij zeer humoristisch. Maar een even grappig als scherp beschreven bezoek als jongvolwassene aan zijn neef in Iran, Nederlands paspoort op zak, maakt prachtig duidelijk waarvoor zijn ouders indertijd zijn gevlucht en wat zijn zoontje hopelijk nooit zal meemaken. Wanneer je in Iran stand-up comedy bedrijft, graag een biertje drinkt of tongzoent in het park, komt je dat op geldboetes, gevangenisstraf en zweepslagen te staan.

Gavin Reijnders, de hekkensluiter van de avond en winnaar van de televisiecompetitie, is een vrolijke, onbesuisde performer die over het podium stuitert in een kek roze kort broekje met een turquoise gitaar. De Jamai van cabaretland, zo noemt hij zichzelf; een piepjonge Paul de Leeuw, dacht ik toen ik hem zag. ‘Mijn kast was een soort vitrine, dus eruit komen gaf niet heel veel problemen’, aldus Gavin. Gewoon lekker jezelf zijn, luidde het advies dat hij zijn hele leven kreeg. Maar wanneer is hij zichzelf? Als hij lekker op de bank zit met een vriend, of als hij volledig uitgedost, als ‘de leukste homo van allemaal’ naar de Pride gaat? Gavin zingt vele mooie liedjes, over het fenomeen ‘gay best friend’ of een gezongen brief aan zijn pestkop van vroeger. Zijn talent is onmiskenbaar, zijn persoonlijkheid overrompelend, zijn energie tomeloos en aanstekelijk.

Stand-up comedian Wouter Monden (hij mocht mee op tournee, want ‘een witte heteroman hadden we in het groepje nog niet’) presenteert de avond en praat alles prettig en soepel aan elkaar. Alle performers op deze avond, Monden incluis, werken aan een avondvullende solovoorstelling maar hun samenwerking in deze finalistentour levert veel meer op dan vier voorproefjes daarvan. Het is niet alleen een kennismaking met vijf jonge makers die iets te vertellen hebben, het is een volwaardige, complementaire theateravond die goedgevulde zalen verdient.

Foto’s: Ed van de Pol