Met barokke pruiken, ridderlijke capes en aanzwellende filmmuziek demonstreren Markus&Markus hoe je met veel gevoel voor dramatiek een eind aan je leven kunt maken. Speels boren ze een zwaard door hun hart, schieten zich door het hoofd, drinken een gifbeker leeg en knopen een strop om. Het contrast met filmbeelden op de achtergrond van de ernstig zieke Margot in een levenseindekliniek is shockerend schril.

In een Ibsen-triologie zoekt het jonge Duitse collectief Markus&Markus (Markus Schäfer en Markus Wenzel) naar hedendaagse versies van protagonisten in de toneelstukken van Henrik Ibsen, zoals een John Gabriel Borkman met een verzamelstoornis of een Peer Gynt met dementie. In Ibsens Spoken (1881) vraagt de jonge ernstig zieke Osvald zijn moeder om hem te helpen een eind aan zijn leven te maken. Dat verhaal herkenden de performers in Margot, een vrouw die al jaren lijdt aan ondraaglijke fysieke en psychische pijnen. Een maand lang – op twee maandagen na –  bespraken zij dagelijks samen de voorstelling-in-wording en deelden lief en leed, tot aan Margots zelfverkozen dood in een Zwitserse kliniek.

In de uiteindelijke voorstelling Ibsen:Gespenster draait op een groot doek een videoverslag van die laatste weken. We zien de jongens met Margot koken, boodschappen doen, de was ophangen en een afscheidsfeest voorbereiden. Het zijn verwarrende beelden. Is het niet totaal verkeerd dat de performers zoveel van Margots laatste uren kapen en zelfs op de meest intieme momenten geen enkele afstand in acht nemen? Nog verwarrender: Het lijkt of de drie het best gezellig met elkaar hebben. Op Margots gezicht prijkt een constante glimlach. ‘Als jullie nog lang blijven, ga ik me nog bedenken,’ laat ze zich zelfs ontvallen. Helemaal verwarrend: tussen de echte beelden monteerden de makers theatrale (animatie)filmpjes, inclusief een platte reclameboodschap en een aankondiging voor hun volgende voorstelling.

Om het nog absurder te maken, spelen Markus&Markus voor het scherm live zelfmoordje en duiken ze in maffe rolletjes als Magere Hein. Margot is overal aanwezig. De spelers dragen veel paars, haar lievelingskleur. Op een grote banier staat Vrede, haar gedroomde boodschap. Uit kartonnen dozen komen steeds meer van haar persoonlijke spullen: een rollator, beeldjes, teddyberen, foto’s.

Het is natuurlijk allemaal hondsbrutaal en totaal schaamteloos. Maar door hun sympathieke Louis Theroux-achtige uitstraling worden de jongens nooit respectloos. Gedurende de voorstelling laten ze ook steeds meer merken dat ze behoorlijk aangedaan zijn door het hele project. Als Margot op het scherm vlak voor haar dood nog een papiermolen doormoet, worden ze kwaad. We hebben de dood teveel geïnstitutionaliseerd, zeggen ze. In vergelijking met veel buitenlandse rituelen, hebben wij de dood verdreven uit ons dagelijks leven. We zijn vergeten hoe te sterven. Die gedachten maken ze extra invoelbaar door uit grote grijze ordners Margots medisch rapport en brieven van begeleidende instanties voor te lezen. De werking van de vijftien gram Natrium Pentobarbital in haar dodelijke injectie leggen ze uit in een zakelijke powerpointpresentatie.

Met een grote scheurkalender tellen Markus&Markus voor het scherm langzaam af naar het eind. In de zaal is de spanning om te snijden. Bij het uiteindelijke afscheid van Margot is het vechten tegen tranen, bij de grappen en grollen is het schrikken, maar ook even ademhalen. Vragen over leven, dood, recht op en hulp bij zelfdoding tuimelen over elkaar heen. Markus&Markus slagen er in hun publiek nog volledig te ontregelen.