Disclaimer: onderstaande bespreking van Het verhaal van het verhaal, een regie van Jetse Batelaan in een meerjarige samenwerking voor de grote zaal van Theater Artemis en Het Zuidelijk Toneel, kan mogelijk cynisch overkomen. De auteur verwijst graag naar het aantal sterren boven de tekst om te onderstrepen dat dit niet het geval is.

Het verhaal van het verhaal bood een interessante en vermakelijke avond theater voor jong en oud maar laat zich wat lastig in een tekst met kop en staart vangen. Daarom hieronder een aantal pogingen.

Poging 1

Een gouden driehoek, een groene rechthoek, een rood oplichtende kleine kubus, een gelijkbenige roze driehoek en een koprollende TL-buis achtervolgen elkaar. Hun motivaties zijn niet helemaal duidelijk; het kan zijn dat de TL-buis verliefd is op een van de anderen en dat hij daarom zo heerlijk duikelend en stralend van wit licht van rechts naar links beweegt. Iedereen lijkt van de rode kubus te houden. Elk element heeft een eigen bromtoon.

Poging 2

Drie bordkartonnen personages, vader, moeder en zoon, gaan picknicken. Ze hebben koelboxen vol luxe broodbeleg bij zich. De zoon heeft het nieuwe thuisshirt van Juventus aan, de moeder heeft een hele nieuwe stem en de vader, in een onmodieus groot pak, wil heel graag dat alles een beetje verloopt zoals hij het in zijn hoofd gepland had. En vooral dat er niemand over de rand gaat. Maar de moeder wil voortdurend naar de bouwmarkt en zoonlief blijft liever op de plek van de picknick. Hij heeft een fascinatie voor de rand en ontmoet graag nieuwe mensen.

Poging 3

Een troep aapmensen heeft zich verschanst op een schouwburgtoneel. Ze gaan gekleed in veiligheidshesjes, onderbroeken, stukken tape en bouwplastic en bouwen van een rode loper een hondje, doen een balanceer-act met een kartonnen koffiebeker op een PVC-buis, verven alles een smakelijk blauw en kauwen op stukjes gaffatape, de manna van de theatertechnicus. Ze scharrelen van alles bij elkaar en leven in een heel eigen biotoop die zich uitstrekt tot in het publiek.

Poging 4

Je bent in een schouwburg. Je zit op een rood pluchen stoel, het personeel draagt keurige donkere pakken en wijst je naar je plaats. Het doek is dicht, het zaallicht aan. Je weet: als het donker wordt, houden we op met kletsen (‘Je bent naar de kapper geweest! Staat je goed!’ ‘Wij waren net uit eten, en de mevrouw naast ons zei dat haar chocomousse een chemisch smaakje had. Maar ze had het wel allemaal op.’). Plotseling klimt er een vreemd uitgedoste man met een knotje in zijn haar over je heen. Het doek gaat open. Het gaat beginnen. Het licht zal zo wel uitgaan.

Poging 5

Je runt een jeugdtheatergezelschap en je werkt samen met een grotemensengezelschap aan een project waarin je een aantal theaterstukken voor een schouwburgzaal maakt. Dat heeft de naam vrij lastig te zijn. Alleen het aantal stoelen is al imponerend. Hoe vul je zo’n grote speelvloer als je gewend bent met een handjevol acteurs en twee stagiairs te werken? En dan de conventies: het moet avondvullend, entertainend maar toch prikkelend zijn, je publiek wil graag een begin, midden en een eind en dat ze dan naar huis gaan met het gevoel weer iets meer te weten over het mysterie van het mens-zijn.

Je naam is Jetse Batelaan en samen met je team neem je een omweg en kom je tot een meerlagig, verrassend vormgegeven, avondvullend werk in de schouwburg waarbij je je publiek anderhalf uur lang in spanning houdt met onverwachte metaforen in een toch familiaire setting, waarin je de verschillende verhaallijnen tergend lang gelijktijdig laat afrollen, de spanning doseert, een dosis toeval toevoegt en alle voorzieningen die zo’n goed geoutilleerd toneelhuis biedt optimaal gebruikt.

Aan het eind heeft iedereen gelachen, zijn de moeders ontroerd geweest, hebben de kinderen volop nieuwe ideeën voor kattenkwaad opgedaan en kunnen de professionals het spel met de conventies wel of niet waarderen. Het voor de gelegenheid gemaakte doek valt om de cirkel rond te maken en er is een glas bubbels voor de groten en ranja voor de kleintjes.

Een recensent denkt: scenograaf Theun Mosk en kostuumontwerper Liesbet Swings hebben niet alleen weer sprekende vormen bedacht, maar hun werk refereert ook aan het heerlijke schuiftoneel van Benjamin Verdonck en aan Stanley Kubricks A Space Oddyssey dat dit jaar in opgepoetste uitgave werd heruitgebracht. Wat zou daarin de hand van dramaturg Peter Anthonissen zijn geweest? Ergens voorbij de helft duurde het allemaal net wat te lang of gebeurde er te weinig, maar gelukkig kwam de TL-buis toen weer terug. Acteurs Peter Vandemeulebroecke en Goele Derick waren ondanks het wat stijve materiaal heel grappig en levendig in hun badjassen en vele andere uitdossingen en wat leuk dat het oerwonder Thomas Dudkiewicz is komen kijken. En bij het doornemen van de persmap ontdekt ze het laatste losse eindje dat dit verhaal van het verhaal van het verhaal compleet maakt: hij houdt van voorlezen en kan het heel erg goed.

Foto: Kurt van der Elst