In Arthurs Japins toneelbewerking van ‘De man van je leven’ ligt de symboliek er dik bovenop **
De plaats van handeling is een goudgele tent in het weiland van Terschelling. Van op afstand lijkt die tent een object geland vanuit de ruimte. Hier speelt de groep Orde van de Dag theatrale actualiteitenshows, razendsnel gemaakt en bijna geïmproviseerd. Het is een voortvarend initiatief, met heerlijke snelheid gespeeld en vol van rake humor.
In deze reeks brengt Michiel Lieuwma zijn eigen versie van de actualiteit met de aanstekelijke titel Het leven, een PowerPoint. In onnavolgbaar hoog tempo met verrukkelijke quasi-logica neemt hij de toeschouwers mee op een reis die powerpointpresentaties zijn. Nu eens is het pure ironie op het fenomeen van de powerpoint, dan weer een rake en scherpe typering van de verwarring die ons dagelijks leven is.
Lieuwma’s stelling is intrigerend, zoals vooral blijkt uit de allerlaatste scène, om daar dan maar mee te beginnen: iedereen kent een potlood met een gummetje eraan, gevat in een klein aluminium randje. Maar als je je gaat afvragen of je zelf zo’n eenvoudig schrijfgerei zou kunnen maken, dan moet je het antwoord schuldig blijven: dat is onmogelijk. Alleen al het hout – waar komt dat vandaan en hoe creëer je dat zo klein en handzaam? En het gummetje? En dat aluminium kraagje? Ga er eens over nadenken, en je raakt als nel het spoor bijster.
Een mooi beeld is dat van het ‘operahuis in de jungle’, dat Michiel Lieuwma gebruikt als metafoor voor al onze dromen. Het is ontleend aan de weergaloze film Fitzcarraldo (1982) van Werner Herzog waarin de titelheld, een operaliefhebber vertolkt door Klaus Kinksi, een stuk grond in Peru koopt om er een rubberplantage aan te leggen. Maar zijn echte verlangen geldt een operahuis in de jungle. Hij trekt een schip dwars door de jungle van Peru, over bergtoppen, om zijn stukje plantage te bereiken.
De symboliek van dit even hopeloze als oprechte verlangen vormt de leidraad in Lieuwma’s vrolijk-verwarrende betoog. Qua vorm en tempo leunt hij nogal aan tegen Arjen Lubach, die hij een enkele keer ook noemt. Je zou de bewondering afdwingende performance van Lieuwma ook een hommage kunnen noemen aan de irrationele krachten die in ons zo rationeel lijkende bestaan werkzaam zijn. We denken alles te controleren en te doorgronden, maar dat is schijn. Denken we een luttele seconde na, dan is ons bestaan een ondoorgrondelijke en vooral irrationele warreling van emoties, raadsels, de ondraaglijke eenvoud van al het complexe dat ons omringt.
Met humor en verve brengt Lieuwma zijn verhaal. Hij heeft zelfs een opdracht als ‘Michiel, nu even een slok water drinken’ opgenomen in de powerpoint. Ook laat hij het publiek op doeltreffende wijze participeren. Nadeel is misschien dat het tempo zo krankzinnig hoog ligt, dat de toeschouwer af en toe het spoor bijster is.
Het grootste nadeel van de powerpoint is dat de presentator vaak met de rug naar de zaal staat en voorleest wat we zien. Dat doet Lieuwma ook. Het reusachtige scherm spreekt al zo tot de toeschouwer, dat de uitleg door de presentator feitelijk overbodig is. Hij had liever iets meer gedaan met de wijze van presenteren. En het is ook oppassen geblazen voor Lieuwma’s eigen associaties: ze zijn niet altijd even makkelijk te volgen en soms zijn ze te particulier. Ook is de grens tussen ironie, satire en ernst niet altijd goed te trekken. Maar dat neemt niet weg dat Het leven, een PowerPoint een meer dan geslaagde en boeiende performance is.
Foto: Moon Saris
Nou ik zag nergens een groot nadeel. Het was geweldig, hilarisch en het raakte. Mijn hele Oerolgezelschap was er weg van. Lang over nagepraat en ik zou het graag nog eens horen. Aanrader