Schoenen uit. Tas en smartphone inleveren. Na een handen-was-ritueel betreed je een grote lichte ruimte. Daar wacht een vrouw met een pot vanillestokjes. ‘Wil je even ruiken?’ Tja, waarom ook niet eigenlijk? Het publiek kiest een stoel binnen een cirkelformatie. Theatermaakster Marte Boneschansker strijkt neer in de open middenruimte. Ze beroert een klankschaal. Het is de aftrap van Het Jaar van Verlangen. Een programma over intimiteit en sensualiteit in elf sessies waarbij telkens een andere maker/kunstenaar centraal staat.
In aanloop naar de zintuiglijke audiovoorstelling BLOOS de mens (2023) – een samenvoeging van Boneschanskers eerdere werken BLOOS (2018) en BLOOS de mannen (2021) – start vanavond Het Jaar van Verlangen. De eerste bijeenkomst staat in het teken van het hongerige lichaam. Een zintuiglijk diner door Katrijn Westland en Tessa Straver.
Kort na aanvang wordt gevraagd of we de ogen willen sluiten, de hand op het been van onze buurman of buurvrouw willen leggen. Het is een moment van bezinning, even landen, contact maken met ‘de ander’. Vervolgens vouwen we de handen in een kommetje en wachten. Op het eerste gerecht. Een warme aardappel glijdt in mijn handpalm, wordt besprenkeld met olie, daarna een topping van grove zoutkorrels. Eten met je ogen dicht: waarom doe ik dat niet vaker?
‘Maak oogcontact met iemand in de ruimte die je nog niet kent. Ga ertegenover zitten.’ Acht ingedekte tafels bieden ruimte voor zes gasten. Mijn date voor de avond draagt een Russische bontmuts. Daarmee heeft hij een mooie draai gegeven aan de dresscode: kies een zintuigelijke stof, eentje die ritselt wanneer je ernaar kijkt, iets met een geur of een felle kleur, een outfit waar jij je wild in voelt. ‘Ik hou niet zo van de winter’, deelt hij. Vandaar een warm hoofddeksel.
Voor ons staan zwarte ondiepe schaaltjes. Daarin een warme eetbare lipscrub. Met de vingers wrijven we de inhoud (olie, iets zoets, kruiden?) door elkaar, bestrijken mond en lippen, knijpen olie uit een pipetflesje over de tong. Alles tintelt. Er wordt brood op tafel gelegd. We breken het samen. Nieuwe schaaltjes verschijnen. Dit keer is dat soep gevuld met pompoen en vanille. Twee afrodisiaca die symbool staan voor seksuele verlangens. Bestek? Hell no, dat wordt niet uitgedeeld. Ook niet de rest van de avond.
Boneschansker vraagt wie een geheim verlangen heeft? Het kan ook dat je er nog geen beeld bij hebt, het dit jaar wil vormgeven, onderzoeken. In een meanderende tekst, alsof ze door de Zwitserse alpen wandelt, vertelt de theatermaakster dat verlangen voor zoveel kan staan. Het kan iets zijn in de toekomst, maar ook een treurig gevoel weerspiegelen. Verlangen is de hoop zelf die staat voor liefde en verbinding, iemand die ons ziet/herkent en dat blijft doen, ook als het even lelijk wordt. Verlangen is waarom zijzelf theater maakt.
Haar team stelt zich voor, gevolgd door ieders eigen verlangen. Van niks hoeven uit te leggen en elkaar te begrijpen zonder woorden tot langzamer vallen dan de zwaartekracht, en het verlangen te verdwijnen maar tegelijk aanwezig te zijn. Ook introduceert de theatermaakster de chi uit de traditionele Chinese geneeskunde, de drijfveer achter al ons handelen. Hoe je deze voedt als je je veilig en vrij voelt. Dat zoiets kan in een polyamoureuze relatie, of veilig samen op de bank, monogaam.
Er volgen andere gerechten, waaronder het absolute orgasme: het hoofdgerecht. De presentatie is verrukkelijk. Op iedere tafel prijken drie standaarden met bovenin haakjes. Hiertussen wordt een stang geplaatst, behangen met rode bieten spaghetti en selderij slierten. ‘Trek je favoriete draad los en laat hem in je mond glijden. Sleep daarna de rest door de uitgesmeerde saus (pesto en room) op het tafelblad voor je.’ Het levert een eetravage-spektakel op afgewisseld door gevarieerde gesprekken (nu met de hele tafel) over ieders beweegreden voor het participeren aan Het Jaar van Verlangen. Ook praten we over tevergeefs rust in jezelf vinden en het hebben van een kinderwens, en hoe je dat vormgeeft wanneer je zelf geen opdondertje op de wereld wil zetten.
Ja, Marte Boneschansker is er eentje om te houden. Een maker die verbindt, je opnieuw de schoonheid van vreemden doet inzien. Bovendien beschikt ze over een prettig warme stem om naar te luisteren. Zij zoekt woorden, gevolgd door nog mooiere bevindingen. En wat betreft je eigen hersenspinsels: die mag je opschrijven. In een brief aan je toekomstige zelf met daarin jouw persoonlijke verlangens over dat wat je dit jaar wil bereiken.
Licht verlaat ik het gebouw aan de Oosterlijke Handelskade. In mijn rugzak een paarse envelop en twee schrijfvellen. Een beetje onzeker nog, droevig ook, maar vooral verwachtingsvol met iets van een warme gloed, ergens ter hoogte van mijn hart.
Foto: Lily Cummings
De korte, vaak persoonlijke voorstellingen van jonge makers op en rondom de containers op de NDSM-werf maken dat Over het IJ Festival – voor de theaterliefhebber althans – elk jaar weer veruit het boeiendste en verrassendste festivalhart heeft ingericht. Dit jaar onderzoeken meerdere makers hun verlangens en wat die verlangens met ze doen. (meer…)
Normaal gesproken heb ik het privilege om deze pagina te vullen met mijn eigen hersenspinsels. Deze keer geef ik echter met veel plezier het woord aan choreografe Nadège Bergé. Waar ik in het verleden best veel negatieve ervaringen heb gehad in een danszaal, voelde een dansles van Nadège als een plek waar iedereen ongeacht niveau op een positieve en opbouwende manier mee kon draaien. Letterlijk draaien, neem vooral kniebeschermers mee. Nu is Nadège de choreografe van Held;. Samya Hafsaoui (meer…)
Muziektheater waarin een strijkkwartet niet alleen musiceert maar ook danst en beweegt, is een zeldzaamheid op de Nederlandse podia. Het is het meest aantrekkelijke element in Dodelijk Verlangen, de vierde voorstelling van Fantasten. Ambitie, lef, dans en beweging zijn de belangrijkste kenmerken van deze productiekern rond Marle Brouwer. Samen met medespeler Bart Rijnink, choreograaf Annabelle […]
