Ze spreken elkaar met ‘U’ aan, Simone de Beauvoir en Jean-Paul Sartre, de twee grote filosofen van de twintigste eeuw. In de voorstelling Het gesprek legt De Beauvoir in de vorm van interviews het vuur na aan de schenen van de ongrijpbare Sartre. Tegen een achtergrond van een plastic wand, verdeeld in vierkanten, laten acteurs Emma Pelckmans (De Beauvoir) en Nick Livramento Silva (Sartre) ook een grote liefde zien, ondanks alles.

Pelckmans zet in een soort intro meteen nogal aanvallend de toon: ‘Hoe kon zo’n intelligente vrouw als De Beauvoir houden van een misogyne, lelijke en overspelige man als Sartre?’ Ze benadrukt dat deze filosofische feministe nooit kinderen heeft gehad, en dat ze de zorg van Sartre kreeg toebedeeld: hij was als een kind in zijn laatste tien levensjaren. Het Gesprek is geïnspireerd door het boek Het Afscheid (La cérémonie des adieux) dat in 1981 verscheen. Hierin blikt De Beauvoir terug op haar leven met Sartre en stelt ze hem vragen, die in de vorm van een interview zijn opgenomen.

De soberheid van concept en enscenering van Luc de Groen past goed bij de gespreksvorm. De Beauvoir stelt de vragen, op onverbiddelijke toon: over de eerste liefde van Sartre, over voedsel, over hun eigen relatie. Duidelijk is dat de compassie ligt bij De Beauvoir, die op desperate wijze Sartres polygamie (hij had altijd andere verhoudingen naast die met De Beauvoir) probeert te doorgronden. De Sartre van Silva blijft ongrijpbaar.

Pelckmans speelt De Beauvoir statisch. Ze staat nadenkend op het toneel, loopt rond, probeert de waarheid achter Sartres ondoorgrondelijke masker te vinden. Die weet telkens zijn gelijk te halen, of het nu gaat over meisjes die alleen maar ’te hebben zijn’ of over zijn afkeer van tomaten en schelpdieren. Een oester, dat is helemaal niets, al dat vochtige slijm. Nee, geef Sartre dan maar een worst. De erotische symboliek is duidelijk.

Livramento Silva krijgt als Sartre alle ruimte tot fysiek acteren: als het over eten gaat, staat hij te beven en trillen, maakt grillige buigingen met zijn lichaam. Opeens gaat hij over op swingende rap, wat goed werkt: het haalt de statische ernst weg. Mooi is de scène over het theater en waarom Sartre aanvankelijk bekoord raakt door het toneelspel, maar het is een liefde die langzaam slijt. Hij is vooral teleurgesteld in de theaterbezoekers.

Aan het slot verhaalt De Beauvoir in een roerende monoloog over het stervensuur en de dood van Sartre. Hoe ze belaagd wordt door fotografen die haar in de rouwwagen willen vastleggen. Hoe Paris Match een foto van de zieke Sartre in het hospitaal wist te publiceren. En vooral ook dat duizenden mensen de stoet volgen. Het Gesprek is een korte, realistisch gespeelde voorstelling, nauwelijks een uur, maar het gewicht is groot. Filosofisch toneel is een genre dat we weinig zien. Pelckmans en Silva geven er een extra dimensie aan door de liefdestragiek een cruciale rol te geven.

Foto: Sanne Rosbag