Voor het elfde jaar op rij stuurt Via Rudolphi Producties een aantal voorstellingen van net afgestudeerde theatermakers op tournee. In voorgaande jaren liet Het Debuut ons kennismaken met spannende makers als Tarik Moree en Tim Olivier Somer, Firma Draak, George Tobal en La Isla Bonita.
Het Debuut is een belangrijke springplank voor jonge performers en theatermakers om hun werk aan een breder publiek te tonen en vlieguren te maken binnen het werkveld. Onder begeleiding van Peer van den Berg (Suver Nuver) zijn de drie uitgekozen voorstellingen ingekort tot een half uur, zodat ze gezamenlijk een avondvullende theateravond vormen. De voorstellingen van 2022 zijn Het Showtje van Just van Bommel en Emma Adrianne van den Elshout (Toneelacademie Maastricht), Dreaming van Marie-Mae van Zuilen (ArtEZ) en Illuminate Illusion van Sweder de Sitter en Julie Boellaard (HKU). Ook Adolescentje & Adolescentje van Myrte Siebinga en Thibaud Dooms (ATD) gaat mee op tournee, maar maakte tijdens de première geen onderdeel uit van het programma.
De première vangt aan met Het Showtje, een fijn associatieve voorstelling die als een droom doorheen verschillende vraagstukken en scenario’s reist. Just van Bommel is een kalme performer en neemt het publiek zonder enige moeite mee door hun verscheidene verwonderingen. De vragen die hen stelt zijn genoeglijk in hun eenvoud (‘Heb je voor je elektrische fiets liever een code die je kan vergeten of een sleutel die je kan kwijtraken?’) en leiden tot innemende fantasierijke scènes die hen sterk weet te mimen. De regie van Emma Adrianne van den Elshout is bijzonder sober: de monoloog vindt plaats op een volledig kaal toneel en wordt getekend door een aangename kalmte die in elk facet van de voorstelling doorklinkt.
De bijna kinderlijke onschuld waarmee Van Bommel zich onder meer verwondert over de Voyager Golden Record, die in 1977 door NASA de ruimte in geschoten is om zo intelligent buitenaards leven kennis te geven van het leven op Aarde, is verrassend aandoenlijk. Het is verfrissend om iemand zonder enig cynisme of ironie te zien fantaseren over een NASA-medewerker die op een dag een brief van president Jimmy Carter ontvangt om deel te nemen aan dit project en overvallen wordt door ontroering. Jammer genoeg blijven de overpeinzingen en vragen redelijk aan de oppervlakte, waardoor Van den Elshout en Van Bommel de kans missen om hun observaties verder uit te diepen en het publiek echt aan het denken te zetten over de scenario’s die zij hen voorleggen.
Voor het confronterende theaterconcert Dreaming van Marie-Mae van Zuilen vindt een kort changement plaats: op de vloer wordt een kleine ruimte gemaakt die met een zwart-wit geblokte vloer en hoge, witte gordijnen aan weerszijden het midden houdt tussen een muziekpodium en een badkamer. In dit krachtige en intieme mini-popconcert bezingt Van Zuilen het trauma na verkrachting. Het licht ironische begin, waarbij ze vrolijk danst terwijl ze zingt over misbruik zorgt gelijk voor een interessante spanning. Ja, het is goed om te praten over traumatische gebeurtenissen om het niet alleen beter te kunnen verwerken en het onderwerp beter bespreekbaar te maken, maar waar liggen de grenzen tussen openheid en exhibitionisme?
De nummers krijgen een steeds duisterder karakter en ook het licht wordt meer en meer omineus. De ironie van het eerste lied wordt afgeschud en Van Zuilen neemt ons mee in het hoofd van iemand die vastzit in haar eigen trauma, machteloos om hier een uitweg uit te vinden. Haar aangrijpende teksten zijn sterk in hun associatieve eenvoud en tonen hoe alomvattend en onontkoombaar het trauma van seksueel misbruik is, bijvoorbeeld door niet langer simpelweg naar je handen te kunnen kijken zonder je af te vragen waarom je jezelf niet beter hebt verdedigd.
Julie Boellaard en Sweder de Sitter sluiten de avond af met het geestige Illuminate Illusion, over een weinig succesvol illusionistenduo dat steeds meer moeite krijgt met het verdoezelen van de waarheid. Het begint met kleine zaken (het publiek vertellen dat iedereen er fantastisch uitziet wanneer ze dat eigenlijk niet echt vinden), maar mondt langzaam uit in grotere leugens, zoals je baas vertellen dat je oma is overleden omdat je geen zin hebt om te werken, terwijl ze gewoon nog springlevend is.
Boellaards personage leeft met een radicaal waarheidsprincipe, terwijl De Sitters personage helemaal geen moeite heeft met zo nu en dan de waarheid verdraaien. Het loopt uit op een interessante dialoog waar zij recht tegenover elkaar komen te staan: zijn (kleine) leugens in de kern alleen maar woorden of heeft dit serieuze consequenties voor de samenleving? Wat gebeurt er met de sociale cohesie wanneer we er nooit meer vanuit kunnen gaan dat iemand de waarheid spreekt en we altijd op onze hoede moeten zijn voor iemands ware intenties?
Het framework van een illusionistenshow is een goede keus, maar verliest aan kracht door dit te weinig radicaal door te voeren. De verschillende trucs worden met een dikke laag ironie uitgevoerd, door met een geveinsde incompetentie de illusie nauwelijks in stand te kunnen houden en het publiek terloops te laten zien hoe deze precies werken. Boellaard en De Sitter doen dit met een overdreven enthousiasme en showmanship, wat leidt tot een hoop komische momenten, maar wanneer De Sitter tegen het radicale waarheidsprincipe van Boellaard inbrengt dat wat zij doen ook een vorm van liegen is, wringt het dat de illusies tot dan doe consequent doorbroken zijn en wij juist de waarheid achter de illusies hebben kunnen zien. Toch mag dit de pret niet drukken: Boellaard en De Sitter zijn beiden aanstekelijke podiumpersoonlijkheden en zetten een slimme voorstelling neer die naar meer smaakt.
Ook dit jaar zet Het debuut een verzameling van intrigerende theatermakers in de schijnwerpers. De voorstellingen zijn wellicht wat braver dan in eerdere edities, maar daar tegenover staat dat de drie werken worden getekend door een persoonlijke oprechtheid. Stuk voor stuk stellen deze jonge makers zich kwetsbaar op door open te spreken over hun persoonlijke strubbelingen met seksueel geweld, gebroken vertrouwen en waarheid.
Foto Illuminate Illusion: Julian Maiwald
Drie werken van net afgestudeerde talenten, dat is het concept van Het debuut van Via Rudolphi Producties. Komende maanden toert het nieuwe programma door het land. De worsteling met identiteit en zelfliefde heeft de overhand in zeer sterk eigen werk, maar de triple-bill laat ook zien wat theater maken inhoudt; alles bij elkaar een overweldigende avond. (meer…)
Een oogstrelende videogame, een ongemakkelijk schokkend lichaam, een spookachtig verlichte chaos van aarde en bomen. Het visuele vormt telkens de hoofdmoot in Het debuut, het fijn afwisselende drieluik van afstudeervoorstellingen dat door productiebureau Rudolphi Producties op tournee wordt gestuurd. Het zal ongetwijfeld iets met de leeftijd te maken hebben: alle jonge theatermakers die nu afstuderen, zijn hun […]
