Even wat kennis over de hersenen uit de biologieles opfrissen: De amygdala in het centrale deel van de hersentemporaalkwabben legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig is en koppelt deze aan emoties. Bij iedere nieuwe situatie bepaalt het individu welke emotionele reactie het meest zinvol is. De reactie van de amygdala op prikkels die angst veroorzaken kan snel en volledig automatisch (dat wil zeggen reflexmatig) plaatsvinden.

Zo, is iedereen weer bij de les? Bij actrice Teunie de Brouwer is die amygdala jarenlang overactief geweest, waardoor zij geteisterd werd door paniekaanvallen en onbedwingbare angst. Het schijnt dat een jongen in New York dat onderdeel van de hersenen heeft laten verwijderen en dus zonder angst leeft. Maar ja, is dat wel zo verstandig?

Dat vindt de amygdala zelf in ieder geval niet. In de voorstelling Hert speelt Iris Bakker dat belangrijke stukje uit de hersenen. Huh? Ja, zoals zij ook een stoeptegel speelt, waarover regelmatig wordt gestruikeld, en een oxazepam-tablet dat de arts doorgaans voorschrijft om angst, spanning en slapeloosheid te onderdrukken. Het pilletje waarschuwt de patiënt voor verslaving.

Na twee minuten ben je eraan gewend dat De Bakker transformeert tot deze levenloze objecten en dat maakt de voorstelling Hert ongelooflijk interessant. Als amyglada wijst zij Teunie de Brouwer erop dat zij er verantwoordelijk voor was dat de kleine Teunie het waarschuwende gekraak van het ijs onder haar schaatsen kon horen, en ook gaf zij het seintje dat er nog een auto van rechts kon komen toen Teunie wilde oversteken.

Om van haar angsten af te komen heeft De Brouwer, die in 2021 afstudeerde aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie, alle mogelijke (kostbare) pogingen aangewend binnen en buiten het reguliere medische circuit. Zes jaar niet alleen geslapen en te bang om op reis te gaan. Toen de ellende voorbij was, zocht ze naar een vorm om die zes jaar therapie in een geschikte theatervorm te gieten. Inhoudelijk moest het kloppen, zodat de mensen die aan zulke angsten lijden zich erin zouden kunnen herkennen. En voor de gelukkigen die zonder dit soort angsten door het leven gaan, moest de pijn inzichtelijk worden gemaakt. Maar het mocht natuurlijk ook geen dor medisch dossier worden.

De Brouwer is met behulp van tekstschrijver Femke Arnouts, regisseurs Naomi Steijger en Xander van Vledder en tegenspeler en componist Iris Bakker volledig in die opzet geslaagd. In vijftig fysiek explosieve en humoristische minuten, die beginnen met Teunie de Brouwer die als hert op de schouders van Bakker haar voeten niet meer voelt (een hert is eigenlijk constant bang), racen we door die therapeutische rollercoaster van zes jaar.

De voorstelling wordt in het kader van Bellevue Backstage, een programmaserie voor jonge makers, gespeeld op het achtertoneel van de grote zaal, maar zou ook op medische congressen absoluut niet misstaan.

Foto: Laura Bakker