Het voelt eigenlijk oneerlijk om een voorstelling te recenseren die uit nood geboren is. De eenmalige, in slechts drie dagen gemaakte Herdenkingsdienst Het Oude Normaal van het Utrechtse collectief Vloeken in de Kerk is, zoals veel voorstellingen en projecten, in de plaats van andere plannen gekomen. Met een afgezegde tournee en een publiek met anderhalve meter tussen de toeschouwers, kun je eigenlijk alleen maar bewondering hebben voor datgeen wat ondanks alles nog op de planken komt.
Toch roept juist ook de coronacrisis de vraag op welke rol kunst in onze samenleving moet hebben. Moet het een ontsnapping bieden uit de dagelijkse realiteit of ons juist helpen deze te bekritiseren? Deze voorstelling lijkt beide te proberen, maar slaagt helaas in geen van beide echt.
De lastminute-voorstelling wordt opgevoerd in de prachtige Antoniuskerk in het Utrechtse Lombok en neemt op het eerste gezicht de vorm aan van een herdenkingsdienst. De spelers zijn gekleed in stemmig zwart en op de kerkbanken liggen boekjes met de liturgie. De dienst bestaat uit verschillende monologen, danssolo’s en livemuziek.
Afzonderlijk zijn veel van de onderdelen de moeite waard. Onias Landvelds monoloog over de bereiding van vleermuis is grappig en de danssolo’s van Hannah Zwaans zijn indrukwekkend. De grafrede en het afsluitende ritueel van alle spelers, ook weer ondersteund door dans, ontroert. Toch ontbreekt het in de voorstelling aan een opbouw die het publiek meeneemt in een gedeelde beleving, wat toch het kenmerkende element van een herdenking is.
Dit heeft voor een deel te maken met de ambitie van het nadoen en bewerken van bestaande rituelen, zoals een kerkdienst. Daarmee maakt de voorstelling een belofte die niet wordt ingelost. De taal blijft vaak te alledaags, de monoloog met daarin de chronologie van de lockdown aan het begin verschilt bijvoorbeeld qua woordkeuze amper van wat iedere dag in de media voorbijkomt. De opbouw van de dienst bevat een mengelmoesje van christelijke referenties, maar neemt die bestaande vormen niet echt serieus. Onder het mom van een biecht wordt op het einde gepoogd een interactiemoment met het publiek te bewerkstelligen, terwijl de biecht per definitie een vertrouwelijke aangelegenheid is. De grote boodschappentassen waarmee de kerkzakken aangevuld worden tijdens de collecte verwijzen misschien naar het hamsteren, maar verstoren tegelijkertijd de visuele consistentie.
De herdenkingsdienst probeert zowel de elementen van een kerkdienst uit te vergroten, als de coronacrisis te beschouwen. Daarmee gebeurt er te veel, en krijg je als toeschouwer niet de kans om meegevoerd te worden. De makers zouden ofwel trouwer moeten zijn aan de kerkelijke rituelen waarop geleund wordt, om die vervolgens op de hak te kunnen nemen, ofwel zich nog meer moeten laten inspireren door de nieuwe bewegingstaal en sociale interacties van de coronacrisis, om die bijvoorbeeld in het spel onder de loep te nemen. Nu blijft de voorstelling te veel een allegaartje van referenties die nooit echt dichtbij kunnen komen.
De herdenkingsdienst was de eenmalige live afsluiting van de theatrale podcastserie Donker, over de COVID-19 pandemie. Foto: Rikkert Wijrdeman
Audrey Bolder
Alinde Hoeksma
Renée van Beek
Hannah Zwaans
Onias Landveld
Uitvoering muziek:
Siebe Palmen
regie: Alinde Hoeksma (artistieke leiding)
Meer info over deze voorstelling op Theaterencyclopedie.nl
data van Theatercollectie: Allard Pierson/Stichting TIN
Twee oude vrouwtjes, naar het gelijknamige boek van Toon Tellegen uit 1994, serveert een adembenemend liefdesverhaal in een verzameling losse scènes. Centraal staan liefde, de dood, en elkaar tot waanzin drijven omdat je zo gek op elkaar bent. ‘Twee oude vrouwtjes hielden zo veel van elkaar dat zij er ongelukkig van werden. Want wat hebben we eraan, dachten ze.’ (meer…)
Twee jaar geleden onderzocht Laura van Dolron in de filosofische stand-upvoorstelling Wij de vraag wie ‘wij’ eigenlijk zijn en met wie ‘wij’ ons verbonden voelen. Daarbij kwam de ‘ander’ als vanzelfsprekend ook aan bod, maar meer zijdelings en altijd gerelateerd aan hoe ‘wij’ zich tot ‘hen’ verhouden. In Wat we normaal niet horen lijken de rollen omgedraaid. (meer…)
Burgemeester Aboutaleb heeft gisteren een blijvend eerbetoon voor actrice en zangeres Corrie van Gorp onthuld in de foyer van het oude Luxor Theater. Het originele kostuum van haar bekendste rol, Mevrouw De Bok, krijgt een vaste plek in het Rotterdamse theater.
Pleidooi voor een herformulering van de rol van kunst en cultuur in de samenleving In zijn recente sectoradvies stelt de Raad van Cultuur de culturele sector voor als een ecosysteem. Maar deze ‘natuurlijke’ benadering kan de maatschappelijke betekenis van ervan juist ondermijnen, betoogt politiek socioloog Fenneke Wekker. Er is een sterke publieke en politieke daadkracht […]
Door de knieën zakken of een buiging maken gaat net wat stroef. Een sterfscène op de koude toneelvloer is een ware verzoeking. En samen een kleedkamer delen is misschien nog wel de grootste uitdaging voor de oudere broers Richard en Koen de Man, zoons van de grote acteur De Man. In Oude meesters van regisseur […]
