Geschiedenisboeken vertellen zelden de waarheid. Of toch zeker niet de volledige waarheid. Sommige verhalen vinden nooit hun weg naar het gemeenschappelijke verhaal. Ze worden weggezet als het donkere randje van de geschiedenis. Sir Duke haalt onder de vleugels van Orkater twee van die verhalen naar het licht en toont hoe belangrijk het is je thuis te kunnen voelen in je eigen verhaal.

In Hatta & De Kom volgen we twee vrijheidsstrijders: de Indonesische Mohammed Hatta en de Surinamer Anton de Kom. De twee ontmoeten elkaar in Nederland in de jaren twintig en delen een droom van onafhankelijkheid. Alleen verschilt hun plan van aanpak, dat door De Tweede Wereldoorlog op scherp wordt gesteld. De Kom wil de wapens opnemen voor Nederland: eerst het land bevrijden van de Duitse bezetter en daarna Suriname onafhankelijk. Hatta daarentegen wil elke samenwerking met de Nederlandse kolonisator verbreken.

Voor actrices Dionne Verwey en Francesca Pichel is het verhaal van Hatta & De Kom het verhaal van hun voorvaders. Hun eigen (groot)ouders, ooms en tantes hebben de onafhankelijkheidsstrijd van dichtbij meegemaakt. De geschiedenis is dus niet ver weg. Regisseur Nita Kersten heeft hen de ruimte gegeven om recht uit het hart te vertellen, elk in hun eigen speelstijl. Verwey is hartelijk en warm, met steeds een charmant grapje klaar. Pichel is gereserveerder, gebruikt minder woorden. ‘Spreken is zilver, maar zwijgen is Indisch’, legt ze uit. Door haar spel sluimert het onuitgesproken, maar nooit uitgewiste trauma van een hele Nederlandse bevolkingsgroep.

Ze worden bijgestaan door muzikanten Gery Mendes en Vernon Chatlein. Daar waar het kan, stelen zij de show – steeds met respect voor het verhaal. Mendes’ soundscapes staan bol van de nu eens opzwepende, dan weer ontroerende melodieën. Met zijn warme, gezongen liedjes toont hij zich dan weer een echte publieksspeler.

De muziek maakt van Hatta & De Kom een erg swingende geschiedenisles, maar af en toe slaat de voorstelling te veel de belerende kant op. Wanneer Verwey en Pichel in de huid van Hatta en De Kom kruipen, spreken ze archaïsch Nederlands. Alsof de tekst rechtstreeks uit geschreven bronmateriaal is geplukt. Terwijl de eigen, hedendaagse taal van toneelschrijver Esther Duysker veel meer gevoel opwekt. En ook het decor is wat schools: de drie beeldschermen waarop fraaie animaties prijken, doen denken aan een klaslokaal uit de nabije toekomst. Al zou je hopen dat alle schoolkinderen dergelijk lesmateriaal hadden. Voor scholen is Hatta & De Kom in ieder geval een absolute aanrader.

De voorstelling is op z’n sterkst als de verhalen zijn afgelopen. De spelers zijn uitverteld en bedanken het publiek om naar hun verhaal te hebben geluisterd. Verwey en Pichel kunnen hun emoties nauwelijks de baas. Hun kwetsbaarheid toont het belang van verhalen, en van je thuis kunnen voelen in een gemeenschappelijk verhaal. De actrices zijn vrijheidsstrijders van hun eigen verhaal geworden. Een strijd om ook hun verhaal binnen het grotere geheel te krijgen verteld en gehoord. Met Hatta & De Kom hebben ze die strijd gewonnen.

Foto: Ben van Duin

Luister hier naar de podcastrecensie van deze voorstelling, die Luc de Groen maakte voor De Theaterpodcast.