De Zwitserse theatermaker Milo Rau reconstrueerde al meerdere historisch beladen gebeurtenissen zoals de laatste dagen van het echtpaar Ceausescu. In de voorstelling Hate Radio zet hij de opruiende activiteiten van de Rwandese staatszender RTLM in scène. De radioprogramma’s hadden een belangrijk aandeel in de genocide van de jaren negentig. Hutu’s werden letterlijk aangemoedigd Tutsi’s te doden. Hate  Radio is een indrukwekkende voorstelling. De toeschouwer woont een uitzending van RTLM bij en is getuige van een van ’s werelds gruwelijkste slachtpartijen.

Op het toneel staat een wand van luxaflex, waarop twee vrouwen en twee mannen levensgroot zijn geprojecteerd. Een voor een nemen ze de toeschouwer mee in de geschiedenis van de genocide in 1994, die honderd dagen duurde. Twee overlevenden vertellen hoe hun familieleden op afgrijselijke wijze werden gemarteld en hoe ze de slachting overleefden. De rillingen lopen over je rug. Dan rolt de luxaflex omhoog en komt een radiostudio tevoorschijn. Drie presentatoren, een DJ en een soldaat bereiden zich voor op de komende uitzending.

Via koptelefoons volgt het publiek de uitzending. De opruiende propaganda van de presentatoren geeft een goede inkijk in het verloop van de genocide en zelfs ook in de Rwandese geschiedenis, de kolonisatie en andere buitenlandse bemoeienissen.  Jonge vrouwelijke luisteraars, vaak kinderen nog, bellen tijdens de uitzending in. Ze geven tips over waar Tutsi-rebellen, de kakkerlakken, zich bevinden en vragen plaatjes aan. De presentatoren battelen onderling in lange monologen; ze nemen het verdrag van Arusha op de hak, vergelijken de Tutsi’s met de Nazi’s en filosoferen erop los, aan de hand van Machiavelli bijvoorbeeld. Hun verdraaide filosofische en historische bespiegelingen staan ten dienste van de haat en vernietiging: ‘Tutsi’s zijn honden, ze moeten worden afgemaakt.’

Regisseur Milo Rau deed een jaar onderzoek voordat hij de voorstelling maakte met zijn acteurs, allen Tutsi. De combinatie van politiek en entertainment, maakte RTML tot een wapen. Hate Radio legt pijnlijk bloot hoe gevaarlijk een medium kan zijn in tijden van politieke spanning en oorlog. Het Rwanda-tribunaal erkende dit, de presentatoren werden vervolgd. Een van hen, Valerie Beremki, zit een levenslange straf uit. Voor de slachtoffers, die Rau na de uitzending in dezelfde setting als bij aanvang van de voorstelling nog even aan het woord laat, is het een schrale troost. Hate Radio is politiek theater van het allerhoogste niveau, doordat het de pure feiten van een geschiedenis gedetailleerd reconstrueert.

(foto: Pierre Borasci)